Phân tích đoạn thơ "Trên đời chẳng ai lo cho ta bằng mẹ ..." - Lưu Quang Vũ

Đề: Hãy viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích đoạn thơ sau:

“Trên đời chẳng ai lo cho ta bằng mẹ
Cũng chẳng ai ta làm khổ nhiều như mẹ của ta
Mẹ ơi nếu con được sống lại tuổi thơ
Con sẽ chẳng bao giờ mải chơi trốn học
Đứa con trai nhiều lỗi lầm ương ngạnh
Sẽ không lần nào làm mẹ xót xa.”

(Trích “Gửi mẹ” – Lưu Quang Vũ)

Dàn ý tóm tắt

I. Giới thiệu luận đề

– Giới thiệu tên bài thơ, tác giả, vị trí của đoạn thơ; khái quát nội dung đoạn thơ: thể hiện suy tư, tình cảm của nhân vật trữ tình/người con hướng tới mẹ.

II. Phân tích

a. Nội dung:

Suy tư về tình yêu thương của mẹ: mẹ lo toan, chăm sóc con “chẳng ai lo cho ta nhiều bằng mẹ”, mẹ xót xa trước những những lầm của con.

– Ân hận, hối tiếc về những lỗi lầm của tuổi thơ khiến mẹ buồn; mong muốn được “sống lại tuổi thơ” để sửa chữa lỗi lầm.

b. Nghệ thuật

– Thể thơ tự do; giọng điệu chân thành, suy tư; ngôn ngữ bình dị, giàu cảm xúc; biện pháp tu từ điệp ngữ (lặp lại hai lần từ “chẳng ai”).

c. Đánh giá luận đề:

– Đoạn thơ chân thành, xúc động, nói hộ được nỗi lòng của rất nhiều người con; thể hiện tình yêu thương tha thiết của nhân vật trữ tình dành cho mẹ.

Bài làm

Đoạn thơ trích trong bài “Gửi mẹ” của Lưu Quang Vũ là tiếng lòng chân thành và xúc động của người con hướng về mẹ – người đã luôn âm thầm yêu thương và hy sinh cả đời cho con cái: “Trên đời chẳng ai lo cho ta bằng mẹ / Cũng chẳng ai ta làm khổ nhiều như mẹ của ta…”
Với giọng điệu suy tư và xúc cảm sâu sắc, nhân vật trữ tình đã chiêm nghiệm về tình mẹ bao la – người luôn lo lắng, chăm sóc, che chở cho con trong từng khoảnh khắc của cuộc sống. Cùng với đó là nỗi ân hận khi nghĩ về những lỗi lầm ấu thơ khiến mẹ buồn: “con sẽ chẳng bao giờ mải chơi trốn học”. Nỗi day dứt ấy còn lớn hơn khi nhận ra mình từng là “đứa con trai nhiều lỗi lầm ương ngạnh”. Qua thể thơ tự do, ngôn ngữ giản dị và biện pháp điệp ngữ “chẳng ai…”, nhà thơ càng làm nổi bật sự thiêng liêng, duy nhất của tình mẹ. Đoạn thơ không chỉ là lời sám hối muộn màng mà còn thay lời cho bao người con muốn nói với mẹ mình. Bằng tất cả yêu thương và xúc cảm, Lưu Quang Vũ đã chạm đến trái tim bạn đọc bằng một tình cảm vừa riêng vừa rất đỗi quen thuộc: tình mẫu tử.