Bàn về lẽ sống được gợi ra từ câu chuyện cây thông và bụi hồng

Cây thông to và bụi hồng nhỏ – cái nào cao hơn?
Cây thông không bao giờ khoe nó cao hơn, hoặc bụi hồng cũng không bao giờ khoe khoang rằng chiều cao thực sự nằm ở trong những bông hồng và hương thơm của nó. Bản thân chiều cao không đủ để khẳng định điều đó. Không, cây thông và bụi hồng vẫn tồn tại cùng nhau mà không có bất kì sự cãi vã, sự cạnh tranh nào vì lí do đơn giản cả hai đều hiểu: chúng là những phần khác nhau của cùng một tạo hoá.

(Dẫn theo Osho, Sách về hiểu biết – Sáng tạo ra con đường của chính bạn tới tự do, NXB Thời đại, 2011)

Anh/ chị hãy viết bài văn nghị luận bàn về lẽ sống được gợi ra từ đoạn văn trên.

Dàn ý tóm tắt

I. Mở bài

Dẫn dắt vào vấn đề nghị luận: bàn về lẽ sống được gợi ra từ đoạn văn

II. Thân bài

1. Giải thích

– Nghĩa đen: Cây thông và hoa hồng không bao giờ so sánh ai cao hơn, bởi chiều cao thực sự – giá trị thực của hai loài cây không nằm ở chiều cao vật lí của nó. Cây thông có giá trị của cây thông, hoa hồng có giá trị của hoa hồng, chúng cùng nhau tồn tại và không hề xẩy ra cạnh tranh, xung đột.

– Từ câu chuyện về hai loài cây, có thể thấy đoạn văn gợi ra nhiều thông điệp về lẽ sống:

+ Sống khiêm tốn, khiêm nhường, giản dị.

+ Sống là chính mình, mỗi người đều có giá trị của riêng mình, không so sánh bản thân với bất cứ ai.

+ Biết tôn trọng sự khác biệt của người khác, hợp tác, chung sống, cùng phát triển.

2. Bình luận (Gợi ý nghị luận về lẽ sống Biết tôn trọng sự khác biệt của người khác, hợp tác chung sống cùng phát triển)

2.1. Vì sao cần biết tôn trọng sự khác biệt của các cá thể khác?

– Mỗi cá thể sinh ra trên đời đã là một phiên bản không ai giống ai, không có phiên bản thứ hai hoàn toàn lặp lại; mỗi cá thể lại luôn khao khát trở thành độc đáo, riêng biệt, thể hiện cá tính, bản sắc riêng của mình.

– Tuy nhiên, trong sự vận hành và phát triển, các cá thể luôn chịu tác động hoặc tác động lại các cá thể khác, vì vậy nguyên tắc sống cần có là phải biết tôn trọng sự khác biệt của nhau mới có thể cùng tồn tại.

– Mỗi cá thể đều đảm nhiệm một nhiệm vụ/ chức năng nào đó đối với sự phát triển chung của thế giới, không cá thể nào là hoàn hảo, đều có những điểm mạnh và điểm yếu của mình. Vì vậy, sự khác biệt cần phải được tôn trọng bởi sự khác biệt có thể là điểm mạnh mà cá thể này bổ sung cho những điểm yếu của cá thể khác, gọi là quy luật bù trừ, tương hỗ, cộng sinh.

2.2. Ý nghĩa của lẽ sống biết tôn trọng sự khác biệt của người khác

– Biết tôn trọng sự khác biệt của người khác là cách sống nhân văn, thể hiện sự hiểu biết, nhân hậu, bao dung của mỗi con người. Khi biết tôn trọng sự khác biệt của người khác sẽ tạo ra một xã hội gắn kết, hòa hợp; tránh được những xung đột không đáng có, gây thiệt hại đến lợi ích của mỗi cá nhân. Điều này cũng đúng với phương diện quốc gia, dân tộc.

– Biết tôn trọng sự khác biệt của nhau, mỗi cá thể sẽ được sống đúng với bản chất, giá trị của chính mình, thể hiện được bản sắc riêng, phát huy được tiềm năng, tạo ra một xã hội đa sắc màu, phát triển, văn minh, tiến bộ.

– Nếu không biết tôn trọng sự khác biệt của người khác, con người sẽ trở thành những kẻ tàn nhẫn, ích kỉ, bảo thủ, dễ đánh mất các mối quan hệ tốt đẹp; xã hội, quốc gia, dân tộc sẽ rất dễ rơi vào xung đột, chiến tranh…

3. Mở rộng, phản biện, nâng cao

– Tôn trọng sự khác biệt không đồng nghĩa với việc thờ ơ, im lặng hoặc mặc nhiên thừa nhận những biểu hiện/ hành vi/ lối sống dị biệt, khác thường, đi ngược lại với chuẩn mực giá trị, thẩm mĩ của nhân loại.

– Tôn trọng sự khác biệt không tách rời với việc xây dựng một cộng đồng đoàn kết, có chung mục đích, lí tưởng, hướng xã hội đến với sự văn minh, tiến bộ.

4. Bài học nhận thức và hành động

– Hiểu được giá trị của bản sắc, cá tính của chính mình và của người khác; biết tôn trọng cá tính, bản sắc và sự khác biệt của người khác mới được tôn trọng lại.

– Rèn luyện, tu dưỡng bản thân, sống khiêm nhường, giản dị để hoàn thiện bản
thân.

– Phê phán những quan điểm kì thị, định kiến với những khác biệt của người khác…

III. Kết bài

Khẳng định lại vấn đề

Bài làm

Trong cuộc sống, con người thường dễ sa vào vòng xoáy của sự so sánh và hơn thua: ai giàu có hơn, ai giỏi giang hơn, ai nổi bật hơn… Nhưng có lẽ, trong sự tĩnh lặng của thiên nhiên, cây cỏ lại dạy ta một bài học thấm thía. Osho trong Sách về hiểu biết đã kể câu chuyện giản dị mà sâu sắc: cây thông to và bụi hồng nhỏ không bao giờ tranh cãi ai cao hơn, ai có giá trị hơn. Bởi lẽ, mỗi loài cây đều mang trong mình một vẻ đẹp, một giá trị riêng, cây thông có sức sống bền bỉ, bụi hồng có hương sắc dịu dàng. Chúng cùng tồn tại hài hòa như những phần khác nhau của cùng một tạo hóa. Từ hình ảnh ấy, ta được gợi mở một lẽ sống nhân văn: biết tôn trọng sự khác biệt của người khác, chung sống hòa hợp và cùng nhau phát triển.

Trước hết, cần hiểu ý nghĩa ẩn dụ của câu chuyện. Ở nghĩa đen, cây thông và hoa hồng không hề so sánh về chiều cao, bởi giá trị đích thực của chúng không nằm ở độ dài thân cây mà ở sự hiện hữu và cống hiến riêng: thông đem lại bóng mát, sự trường tồn; hồng ban hương sắc, vẻ đẹp kiêu sa. Ở nghĩa bóng, cây thông và bụi hồng là ẩn dụ cho những con người trong xã hội. Mỗi người có một giá trị riêng, một vai trò riêng, không ai cần thiết phải giống ai hay hơn thua với ai. Cuộc sống vốn đa dạng, muôn màu; giá trị của một cá nhân không nằm ở việc họ vượt trội về mọi mặt, mà ở chỗ họ biết sống đúng với bản chất, phát huy điểm mạnh riêng để cống hiến cho cộng đồng. Vì vậy, điều cốt lõi không phải là cạnh tranh, khoe khoang hay so sánh, mà là cùng tồn tại trong tôn trọng và hài hòa.

Từ câu chuyện nhỏ ấy, ta rút ra lẽ sống quan trọng: biết tôn trọng sự khác biệt của người khác. Vì sao điều này cần thiết? Bởi ngay từ khi sinh ra, mỗi con người đã là một phiên bản độc nhất vô nhị. Không ai giống ai hoàn toàn về hình dáng, tính cách, năng lực, khát vọng. Đó chính là sự phong phú mà tự nhiên và xã hội ban tặng. Nhưng đồng thời, trong sự vận động và phát triển của cuộc sống, mỗi cá thể luôn chịu tác động từ những cá thể khác. Nếu không có sự tôn trọng, xung đột và mâu thuẫn sẽ nảy sinh. Ngược lại, khi biết chấp nhận sự khác biệt, con người sẽ tìm thấy sự cân bằng, bổ sung cho nhau theo quy luật bù trừ, cộng sinh: người mạnh mẽ giúp người yếu đuối, người giỏi tư duy bổ trợ cho người khéo tay, người năng động cân bằng với người điềm tĩnh. Chính nhờ sự tương hỗ ấy, xã hội mới có thể vận hành ổn định và phát triển lâu dài.

Không chỉ cần thiết, lẽ sống này còn mang nhiều ý nghĩa sâu xa. Với mỗi cá nhân, tôn trọng sự khác biệt là biểu hiện của một tâm hồn nhân văn, giàu lòng bao dung và sự hiểu biết. Nó giúp ta mở rộng trái tim, lắng nghe và thấu cảm nhiều hơn, thay vì khép kín trong ích kỉ và định kiến. Khi ta tôn trọng người khác, ta cũng nhận về sự tôn trọng. Với cộng đồng, đây là nền tảng để kiến tạo một xã hội hòa hợp, gắn kết. Mọi xung đột, ganh ghét, phân biệt đều xuất phát từ việc không chấp nhận sự khác biệt. Biết trân trọng sự đa dạng, xã hội sẽ trở nên đa sắc màu, nơi mỗi người được sống đúng bản chất và phát huy hết tiềm năng của mình. Từ phạm vi rộng hơn, giữa các quốc gia, dân tộc, tôn trọng sự khác biệt cũng là chìa khóa để tránh những cuộc chiến tranh, xung đột ý thức hệ, để cùng nhau kiến tạo một thế giới hòa bình, văn minh, tiến bộ.

Ngược lại, nếu con người không biết tôn trọng sự khác biệt, họ sẽ rơi vào cái bẫy của sự ích kỉ và bảo thủ. Một cá nhân coi thường, phủ nhận giá trị của người khác sẽ tự biến mình thành kẻ cô độc, dễ đánh mất đi những mối quan hệ quý giá. Xã hội nơi con người chỉ biết áp đặt và kì thị sự khác biệt sẽ là xã hội nghèo nàn, đơn điệu và đầy bất công. Thực tế đã chứng minh, nhiều bi kịch cá nhân và thảm kịch nhân loại bắt nguồn từ thái độ thiếu bao dung, không chấp nhận sự khác biệt – từ những định kiến giới, phân biệt chủng tộc, đến những cuộc chiến tranh tôn giáo, ý thức hệ.

Tuy nhiên, cũng cần nhìn nhận một cách khách quan: tôn trọng sự khác biệt không đồng nghĩa với việc chấp nhận tất cả mọi lối sống, mọi hành vi, kể cả những điều lệch chuẩn, trái đạo đức hay phản nhân văn. Không thể lấy danh nghĩa “khác biệt” để bao biện cho những hành động cực đoan, vô trách nhiệm, gây tổn hại đến cộng đồng. Do đó, tôn trọng sự khác biệt phải đi kèm với việc giữ gìn những chuẩn mực chung về đạo đức, văn hóa và pháp luật, nhằm hướng tới một xã hội vừa đa dạng vừa văn minh.

Từ những phân tích trên, mỗi người cần rút ra cho mình bài học nhận thức và hành động. Trước hết, hãy học cách thấu hiểu, tôn trọng bản sắc và cá tính riêng của mình cũng như của người khác. Biết sống khiêm nhường, giản dị, không tự cao, không khoe khoang, không so sánh bản thân với ai. Đồng thời, cần chủ động rèn luyện bản thân để phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu, trở thành phiên bản tốt đẹp nhất của chính mình. Trên hết, cần kiên quyết phê phán những quan điểm kì thị, những thái độ định kiến, những hành động chà đạp lên sự khác biệt chính đáng của con người.

Như cây thông và bụi hồng trong thiên nhiên, chúng ta không cần tranh cãi ai cao hơn, ai đẹp hơn. Điều quan trọng là mỗi người được sống đúng với giá trị của mình, góp phần làm nên sự phong phú của cuộc sống. Biết tôn trọng sự khác biệt không chỉ là một lẽ sống khôn ngoan mà còn là cách để con người hướng tới sự tự do, hạnh phúc và một xã hội phát triển bền vững.