I. Mở bài

– Giới thiệu tác giả: Thanh Tịnh tên khai sinh là Trần Văn Ninh, sinh ra ở ngoại ô thành phố Huế.

– Giới thiệu tác phẩm: Truyện ngắn Quê mẹ (1941) là một trong những tác phẩm đặc sắc mang đậm dấu ấn nghệ thuật của Thanh Tịnh.

II. Thân bài

*Giới thiệu khái quát về tác giả Thanh Tịnh, tác phẩm “Quê mẹ” và nhân vật cô Thảo.

* Phân tích nhân vật

– Khái quát chủ đề của văn bản: Nỗi lòng của người con gái lấy chồng xa quê; bộc lộ vẻ đẹp chan chứa tình người, tình quê ở nhân vật cô Thảo.

– Khái quát về hoàn cảnh nhân vật: lấy chồng xa quê, cuộc sống cũng không hề dư giả. Nhân vật xuất hiện trong khung cảnh thanh bình, giản dị của làng quê.

– Phân tích:

+ Cô con gái giàu tình cảm với gia đình, lễ phép, hiếu thảo với cha mẹ; là người chị quan tâm, rộng lượng với các em. Đêm trước ngày giỗ ông lo toan, chu đáo cho gia đình nên cô không đi ngủ sớm. Sắp đặt đâu đó xong xuôi cô mới lên giường nằm ngủ; Trời tờ mờ sáng đã trở dậy sắm sửa đi về làng. Khi gặp mẹ cô xúc động nghẹn ngào, chan chứa niềm hạnh phúc vô bờ khi được gặp lại những người thân“Cô chạy lại đứng bên mẹ cảm động quá đến rưng rưng nước mắt; hứa mua cho mẹ cặp quần áo mới. Quan tâm, rộng lượng với các em: cô nghĩ đến những món quà dành cho em “Cô muốn đi đò cho đỡ chân, nhưng sực nhớ đến những món quà cần phải cho em, cô lại gắng gượng đi nhanh hơn trước”, xoa đầu, cho mỗi đứa em năm xu.

+ Cô con dâu chăm chỉ, giữ gìn khuôn phép: khi về nhà chồng “cô lại làm việc tối tăm mày mặt”.

+ Chan chứa tình quê, yêu quê hương tha thiết; hòa nhã với làng xóm: gặp người làng từ xa đã niềm nở; chào hỏi những người quen biết; khi trở lại nhà chồng luôn nhớ về làng Quận Lão- quê hương mình.

– Đánh giá chung:

+ Vẻ đẹp nhân vật cô Thảo là mẫu người phụ nữ tiêu biểu của gia đình. Nhà văn đã phát hiện ra thứ “bụi quý” trong tâm hồn người thôn quê. Hình ảnh cô Thảo đã nói lên nỗi lòng của người con gái lấy chồng xa quê; nói lên mong ước của nhà văn về cuộc sống bình dị, chân thành; ca ngợi những con người giàu tình quê, tình người; đồng cảm sẻ chia với những con người nhỏ bé, nghèo khổ trong xã hội xưa.

+ Nghệ thuật xây dựng nhân vật: cốt truyện dung dị, tự nhiên; trần thuật ở ngôi thứ ba điểm nhìn toàn tri; ngôn ngữ linh hoạt, đậm chất khẩu ngữ, giàu nhạc điệu; miêu tả tâm lí nhân vật sắc nét; giọng điệu nhẹ nhàng, thanh thoát, chan chứa yêu thương; chất trữ tình sâu lắng.

III. Kết bài

– Kết luận: Với tác phẩm này, Thanh Tịnh đã thành công hoàn thành thiên chức của người nghệ sĩ chân chính đó là có “cá tính sáng tạo, đi tìm cái mới, thể hiện cái không lặp lại”

– Nêu cảm nghĩ/Liên hệ bản thân: Là một độc giả, và trên hết là một người vẫn còn ngồi trên ghế nhà trường, tôi xin chân thành cảm ơn tác giả đã mang đến cho độc giả một áng văn sâu sắc và ý nghĩa.

Bài văn phân tích nhân vật cô Thảo trong truyện ngắn “Quê mẹ” của Thanh Tịnh

Nhà văn Thanh Tịnh, tên khai sinh là Trần Văn Ninh, là một cây bút tiêu biểu trong dòng văn học hiện thực Việt Nam giai đoạn 1930–1945. Với giọng văn nhẹ nhàng, trầm lắng, giàu chất trữ tình và giàu lòng nhân ái, ông đã để lại cho bạn đọc nhiều truyện ngắn sâu sắc, trong đó có “Quê mẹ” (1941) – một tác phẩm giản dị nhưng xúc động, khắc họa thành công hình ảnh người phụ nữ Việt Nam hiền lành, đảm đang, giàu tình cảm qua nhân vật cô Thảo, người con gái lấy chồng xa quê nhưng luôn nặng lòng với gia đình, với quê hương.

Truyện ngắn “Quê mẹ” không có nhiều biến cố, cốt truyện nhẹ nhàng, đời thường nhưng lại làm nổi bật vẻ đẹp chan chứa tình người, tình quê của nhân vật cô Thảo. Nhân vật hiện lên giữa khung cảnh thôn quê bình dị, trong một hoàn cảnh không mấy dư dả: lấy chồng xa, chồng làm hương thơ trong làng nhưng công việc vất vả mà thu nhập chẳng là bao; bản thân cô không có vốn liếng buôn bán, chỉ trông chờ vào mấy mẫu ruộng của nhà chồng để sống qua ngày. Thế nhưng, chính trong cuộc sống tưởng như đơn điệu, lam lũ ấy, người ta lại thấy sáng lên vẻ đẹp tâm hồn của một người phụ nữ đầy yêu thương và tận tụy.

Trước hết, cô Thảo là một người con gái giàu tình cảm, lễ phép, hiếu thảo với cha mẹ, là người chị chu đáo, rộng lượng với các em. Biết ngày giỗ ông nội sắp đến, cô không nói thẳng ý định xin về quê mà khéo léo gợi nhắc chồng qua việc mượn chuyện hái thanh trà. Đến khi được mẹ chồng cho chuối và chồng gom góp thêm ít tiền, cô lo toan cho chuyến về quê từ buổi tối hôm trước. Cô tỉ mẩn chuẩn bị mọi thứ từ buồng chuối, đôi hoa tai, cái nón, để thể hiện sự tôn trọng với gia đình và làng xóm. Trời tờ mờ sáng, cô đã dậy lên đường, bất chấp quãng đường xa mười lăm cây số. Khi gặp mẹ, gặp em, nước mắt cô rưng rưng – một niềm xúc động chân thành, sâu nặng. Cô còn chia sẻ quà cho các em, hứa gửi quần áo mới cho mẹ – dẫu chính cô không biết sẽ lấy tiền từ đâu. Cử chỉ cho thấy cô sống tình cảm, biết nghĩ cho người thân hơn chính bản thân mình.

Không chỉ là một người con hiếu nghĩa, cô Thảo còn là một người vợ, người con dâu đảm đang, hiền thục. Sau khi lấy chồng, cô không buôn bán hay mưu cầu riêng mà chuyên tâm lo việc nhà. Khi trở về quê chồng, cô lại tiếp tục “làm việc tối tăm mày mặt”, chấp nhận cuộc sống không đủ đầy mà không một lời than vãn. Dù cuộc sống vất vả, cô vẫn giữ trọn đạo làm dâu, biết trên biết dưới, sống chan hòa, nhẫn nhịn. Ngay cả khi bị người chị họ nói bóng gió chê trách chồng làm hương thơ “có ba mẫu ruộng cũng gọi là việc quan”, cô vẫn im lặng chịu đựng trong tủi thân. Nỗi đau của cô thể hiện rõ nhất ở khoảnh khắc nước mắt lặng lẽ rơi trong ánh nhìn chòng chọc của mẹ – một nỗi tủi hổ, nghẹn ngào mà không thể giãi bày.

Bên cạnh đó, cô Thảo còn là người phụ nữ nặng lòng với quê hương. Về làng, gặp bà con chòm xóm, cô tươi cười, niềm nở chào hỏi, dù biết rằng đằng sau lời hỏi thăm ấy là những ánh mắt dò xét cuộc sống của cô. Cô cũng khéo léo khoe đôi hoa tai vàng mượn được – một chút tự tôn của người xa quê trở về, mong được người làng nhìn nhận. Và khi trở lại nhà chồng, cô vẫn đau đáu nhớ về quê mẹ, để rồi những chiều nhàn rỗi lại “ra đứng cửa sau vơ vẩn nhìn về làng Quận Lão” – làng quê nay đã bị che khuất bởi đám tre xanh mờ xa. Hình ảnh ấy mang đậm chất trữ tình, gợi một nỗi buồn man mác, xót xa – nỗi niềm của bao người con gái lấy chồng xa, mang cả tuổi xuân gửi lại sau lũy tre làng.

Hình ảnh cô Thảo là hình tượng đẹp về người phụ nữ Việt Nam xưa, hiền hậu, đảm đang, giàu đức hi sinh và đậm tình quê hương, gia đình. Nhà văn Thanh Tịnh đã thể hiện hình ảnh ấy bằng giọng điệu nhẹ nhàng, sâu lắng, với lối trần thuật tự nhiên, gần gũi, giàu tính biểu cảm. Ngôn ngữ giàu nhạc điệu, có sự kết hợp giữa miêu tả ngoại cảnh và nội tâm tinh tế, khơi gợi nhiều cảm xúc nơi người đọc.

Với “Quê mẹ”, Thanh Tịnh đã góp thêm một tiếng nói nhân văn sâu sắc về vẻ đẹp người phụ nữ thôn quê, những con người lam lũ nhưng đầy yêu thương, những tâm hồn chất phác nhưng đáng trân trọng. Tác phẩm không chỉ là một lát cắt cuộc sống, mà còn là bản nhạc trữ tình thấm đượm tình người.

BÀI VIẾT LIÊN QUAN:

Dàn bài chi tiết phân tích và đánh giá nội dung, nghệ thuật bài thơ Nắng mới của Lưu Trọng Lư Phân tích, đánh giá đoạn trích “Quê mẹ” của Thanh Tịnh