Phân tích hình tượng tổ quốc qua cảm nhận của nhân vật trữ tình trong đoạn trích "Tổ quốc" của Nguyễn Sĩ Đại (đoạn văn 200 chữ)

(Cho các con)
Tổ quốc là khi mẹ sinh con
Có cái mũi dọc dừa, màu da vàng như nắng
Đêm trở dạ có bà con chòm xóm
Bếp lửa hồng ấm suốt cả đời ta
Con lớn như măng trong sự tích đằng ngà
Hồn trẻ Việt tự mang hồn Thánh Gióng
Nết phúc hậu dịu dàng cô Tấm
Nghĩa đồng bào ôm trọn biển và non
Là ngọt ngào tiếng Việt môi son
Ôi tiếng Việt bao thăng trầm xa xót
Cảnh cò bay lả vào câu hát
Chạm trang Kiều, tiếng Việt hóa lung linh
[…]
Tổ quốc là biên trấn ảo mong manh
Tây rồi Bắc đổi mùa ràn rạt gió
Bao thế kỉ những đợi chở hóa đá
Đất nước vĩnh hằng cảnh võng trước thềm khơi
Là dòng máu cha ông tha thiết chảy muôn đời
Thấm vào đất, vào con, vào sắc cờ chảy rực
Là tất cả những gì yêu dấu nhất
Không nói được thành lời, thì gọi Tổ quốc ơi!
(Trích Tổ quốc, Nguyễn Sĩ Đại, dẫn theo Văn bản đọc hiểu Ngữ văn 12, Đỗ Ngọc Thống (Chủ biên), NXB Đại học Huế, 2024, tr.174-175)

Gợi ý

– Hình tượng Tổ quốc hiện lên cụ thể, chân thực, gần gũi, gắn bó với mỗi người từ khi sinh ra đến lúc lớn lên (khi mẹ sinh con, mũi dọc dừa, màu da vàng, bếp lửa hồng ấm,…)
– Tổ quốc hiện lên cũng vô cùng thiêng liêng, cao quý, kết tinh trong huyết quan mỗi người:
– Là mạch nguồn văn hóa truyền thống đậm đà bản sắc dân tộc (ngọt ngào tiếng Việt, Truyện Kiều, câu hát…)
– Là sự hi sinh xương máu của các thế hệ đi trước để khai phả, vun đắp, giữ gìn đất nước (biên trấn ảo mong manh, dòng máu cha ông,..)
– Là tất cả những những gì yêu dấu nhất, xúc động nhất, không diễn tả hết bằng lời…

Bài làm

Trong đoạn trích “Tổ quốc” của Nguyễn Sĩ Đại, hình tượng Tổ quốc được cảm nhận qua cái nhìn sâu sắc và đầy xúc động của nhân vật trữ tình. Tổ quốc hiện lên thật gần gũi, thân thương, gắn bó với mỗi con người ngay từ giây phút chào đời – là hình ảnh “mẹ sinh con”, là “mũi dọc dừa”, là “màu da vàng như nắng” hay “bếp lửa hồng ấm suốt cả đời ta”. Tổ quốc không xa vời mà gắn liền với từng câu chuyện cổ tích, truyền thuyết, từng lời ăn tiếng nói hàng ngày, từng âm vang của “tiếng Việt môi son”, của Truyện Kiều, của “cảnh cò bay lả vào câu hát”. Bên cạnh đó, Tổ quốc còn thiêng liêng và cao quý, là máu xương, là ký ức đau thương nhưng bất khuất của dân tộc qua bao thế kỉ giữ nước. Đó là “biên trấn ảo mong manh”, là “dòng máu cha ông tha thiết chảy muôn đời” in dấu trên “sắc cờ chảy rực”. Tổ quốc, vì thế, không chỉ là một khái niệm địa lý hay chính trị, mà là tất cả những gì thiêng liêng, yêu dấu, xúc động nhất – có lẽ chỉ có thể gọi tên bằng cả trái tim: Tổ quốc ơi!