Câu 1 (4,0 điểm):

Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi:

Trong một tiết dạy vẽ, cô giáo bảo các em học sinh lớp 1 vẽ về điều gì làm các em thích nhất trong đời. Cô giáo thầm nghĩ “Rồi các em cũng lại vẽ những gói quà, những ly kem hoặc những món đồ chơi, quyển truyện tranh”. Thế nhưng cô đã hoàn toàn ngạc nhiên trước một bức tranh lạ của một em học sinh Douglas: bức tranh vẽ một bàn tay.
Nhưng đây là bàn tay của ai? Cả lớp bị lôi cuốn bởi một hình ảnh đầy biểu tượng này. Một em phán đoán “Đó là bàn tay của bác nông dân”. Một em khác cự lại “Bàn tay thon thả thế này phải là bàn tay của một bác sĩ phẫu thuật….”. Cô giáo đợi cả lớp bớt xôn xao dần rồi mới hỏi tác giả.

Douglas cười ngượng nghịu “Thưa cô, đó là bàn tay của cô ạ!”.

Cô giáo ngẩn ngơ. Cô nhớ lại những phút ra chơi thường dùng bàn tay để dắt Douglas ra sân, bởi em là một cô bé khuyết tật, khuôn mặt không được xinh xắn như những đứa trẻ khác, gia cảnh từ lâu lâm vào tình cảnh ngặt nghèo. Cô chợt hiểu ra rằng tuy cô vẫn làm điều tương tự với các em khác, nhưng hóa ra đối với Douglas bàn tay cô lại mang ý nghĩa sâu xa, một biểu tượng của tình yêu thương.

(Trích Quà tặng cuộc sống, NXB Trẻ, 2004)

a. Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản.

b. Bức tranh vẽ một bàn tay, theo em, mang biểu tượng ý nghĩa cho điều gì?
c. Hãy viết một đoạn văn bàn luận về ý nghĩa được rút ra từ câu chuyện trong văn bản.

Câu 2 (6,0 điểm):

Viết đoạn văn nghị luận trình bày cảm nhận của em về đoạn thơ sau, trích trong bài Mùa xuân nho nhỏ của nhà thơ Thanh Hải:

Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.

Đáp án đề thi học kì 2 lớp 9 môn Ngữ văn năm 2018 – 2019
Câu 1 (4,0 điểm):

Đọc hiểu văn bản
a. Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong văn bản: tự sự.

b. Bức tranh vẽ một bàn tay mang biểu tượng ý nghĩa cho sự biết ơn, tình cảm yêu thương chân thành mà Douglas dành cho cô giáo của mình.

c. Hướng dẫn viết đoạn văn:

Ý nghĩa được rút ra từ câu chuyện: những hành động mình làm vì người khác dù là nhỏ bé cũng có thể giúp đỡ họ những điều lớn lao và trở nên có ý nghĩa.

Chúng ta sống cần biết ơn đối với những hành động giúp đỡ của người khác dành cho mình.

Câu 2 (6,0 điểm):

Dàn ý cảm nhận khổ thơ 4 và 5 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của tác giả Thanh Hải
1. Mở bài

Giới thiệu tác giả Thanh Hải, bài thơ Mùa xuân nho nhỏ và khổ thơ 4 và 5.

Lưu ý: Học sinh tự lựa chọn cách viết mở bài trực tiếp hoặc gián tiếp tùy thuộc vào năng lực của bản thân mình.
2. Thân bài

a. Khổ thơ thứ 4

Ước muốn của tác giả: trở thành con chim, làm cành hoa: những thứ giản dị mà đẹp đẽ tô điểm cho cuộc đời một cách thầm lặng mà ý nghĩa.

Điệp cấu trúc câu: “Ta làm…” nhấn mạnh khát vọng sống hòa nhập vào cuộc sống của đất nước, cống hiến phần tốt đẹp, dù nhỏ bé, của mình cho cuộc đời chung, cho đất nước.

Muốn mang đến cho cuộc đời những giai điệu đẹp đẽ, ý nghĩa. Trong bản nhạc rộn rã của cuộc đời, tác giả chỉ muốn làm một nốt trầm nhưng cũng đủ làm xao xuyến lòng người. → Thể hiện sự khiêm tốn.

→ Một ước mơ nho nhỏ, chân tình, không cao siêu vĩ đại mà gần gũi quá, khiêm tốn và đáng yêu. Hình ảnh nhuần nhị, tự nhiên, chân thành, giọng thơ nhè nhẹ, êm ái, ngọt ngào.

b. Khổ thơ thứ 5

Khao khát cống hiến của tác giả: muốn được dâng hiến tuổi trẻ của mình cho đất nước xuyên suốt cuộc đời của mình dù là khi đang trong độ tuổi hai mươi thanh xuân tươi đẹp hay khi mái tóc đã bạc trắng.

“Lặng lẽ”: sự cống hiến trong âm thầm, yên lặng nhưng nồng nhiệt, hết mình, không phô trương.

Điệp từ “dù là” như là một lời hứa, cũng là một lời tự nhủ với lương tâm sẽ mãi mãi là mùa xuân nho nhỏ trong mùa xuân rộng lớn của quê hương, đất nước.

→ Bốn câu thơ thể hiện tình yêu thương, một lời hứa, một lời tự nhủ với bản thân sẽ sống hết mình và cống hiến nhiệt tình cho tổ quốc mến yêu bằng cả cuộc đời mình – Một mùa xuân nho nhỏ.

3. Kết bài

Khái quát lại giá trị nội dung, nghệ thuật của khổ thơ 4 và 5 và tác phẩm.

……………………………………………………………..