Đề bài:
… Thằng Dục không giết Tnú ngay. Nó đốt một đống lửa lớn ở nhà ưng, lùa tất cả dân làng tới, cởi trói cho Tnú, rồi nói với mọi người:
– Nghe nói chúng mày đã mài rựa, mài giáo cả rồi phải không? Được, đứa nào muốn cầm rựa, cầm giáo thì coi bàn tay thằng Tnú đây.
Nó hất hàm ra hiệu cho thằng lính to béo nhất. Chúng nó đã chuẩn bị sẵn cả. Thằng lính mở tút-se, lấy ra một chùm giẻ. Giẻ đã tẩm dầu xà-nu. Nó quấn lên mười đầu ngón tay Tnú. Rồi nó cầm lấy một cây nứa. Nhưng thằng Dục bảo:
– Để nó cho tau!
Nó giật lấy cây nứa.
Tnú không kêu lên một tiếng nào. Anh trợn mắt nhìn thằng Dục. Nó cười sằng sặc. Nó dí cây lửa lại sát mặt anh:
– Coi kỹ cái mặt thằng cộng sản muốn cầm vũ khí này xem sao nào. Số kiếp chúng mày không phải số kiếp giáo mác. Bỏ cái mộng cầm giáo mác đi, nghe không?
Một ngón tay Tnú bốc cháy. Hai ngón, ba ngón. Không có gì đượm bằng nhựa xà nu. Lửa bắt rất nhanh. Mười ngón tay đã thành mười ngọn đuốc.
Tnú nhắm mắt lại, rồi mở mắt ra, trừng trừng.
Trời ơi! Cha mẹ ơi! Anh không cảm thấy lửa ở mười đầu ngón tay nữa. Anh nghe lửa cháy ở trong lồng ngực, cháy ở bụng. Máu anh mặn chát ở đầu lưỡi. Răng anh đã cắn nát môi anh rồi. Anh không kêu rên. Anh Quyết nói: “Người cộng sản không thèm kêu van…” Tnú không thèm, không thèm kêu van. Nhưng trời ơi! Cháy, cháy cả ruột đây rồi! Anh Quyết ơi! Không, Tnú sẽ không kêu! Không!…
Tiếng cười giần giật của thằng Dục. Các cụ già chồm dậy. Bọn lính gạt ra. Tiếng kêu ré của đồng bào. Tiếng chân ai rầm rập quanh nhà ưng. Ai thế?Tnú thét lên một tiếng. Chỉ một tiếng thôi. Nhưng là tiếng thét vang dội. Tiếp theo là tiếng “Giết!”. Tiếng chân người đạp trên sàn nhà ưng rào rào. Tiếng bọn lính kêu thất thanh. Tiếng cụ Mết ồ ồ: “Chém! Chém hết!” Cụ Mết, đúng rồi, cụ Mết đã đứng đấy, lưỡi mác dài trong tay. Thằng Dục nằm dưới lưỡi mác của cụ Mết. Và thanh niên, tất cả thanh niên trong làng, mỗi người một cây rựa sáng loáng, những cây rựa mài bằng đá mà Tnú mang từ đỉnh núi Ngọc Linh về…”
( Trích Rừng xà nu – Nguyễn Trung Thành, Ngữ văn 12,Tập hai, tr 46,47,NXB Giáo dục Việt Nam, 2015)
Cảm nhận của anh/ chị về hình tượng nhân vật Tnú trong đoạn trích trên. Từ đó, nhận xét vẻ đẹp sử thi của nhân vật.

I/ Mở bài:

-Nguyễn Trung Thành không sinh ra ở Tây Nguyên nhưng gắn bó mật thiết với Tây Nguyên. Với tình cảm sâu nặng và hiểu biết sâu sắc về mảnh đất này, tác giả đã thành công trong việc dựng nên bức tranh về đời sống đồng bào dân tộc thiểu số. Một trong những tác phẩm được xem như “Hịch tướng sĩ” thời chống Mĩ của ông là truyện ngắn “Rừng xà nu”;
-Nêu vấn đề cần nghị luận: Trong truyện ngắn Rừng xà nu, đoạn trích “…Thằng Dục không giết Tnú ngay (…)những cây rựa mài bằng đá mà Tnú mang từ đỉnh núi Ngọc Linh về…” thể hiện vẻ đẹp mang tính sử thi của nhân vật người anh hùng Tnú.

II/ Thân bài:

1/ Khái quát về truyện ngắn, đoạn trích

-Truyện ngắn “Rừng xà nu” được nhà văn Nguyễn Trung Thành viết năm 1965, in trong tập “Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc”.
-Truyện miêu tả rừng xà nu và kể chuyện Tnú sau ba năm đi “lực lượng” về thăm làng. Tối hôm đó, tại nhà cụ Mết, dân làng mừng đón Tnú, Cụ Mết kể cho dân làng nghe câu chuyện về cuộc đời Tnú và cuộc nổi dậy của làng Xô Man chống kẻ thù tàn bạo. Sáng hôm sau, cụ Mết và Dít tiễn chân Tnú trở về đơn vị.
– Đoạn trích thuộc phần gần cuối của truyện, diễn tả cảnh nhân vật Tnú bị thằng Dục tra tấn dã man nhưng anh vẫn cắn răng chịu đựng.

2/ Cảm nhận nội dung, nghệ thuật vẻ đẹp nhân vật Tnú trong đoạn trích:

a/ Về nội dung:

– Hoàn cảnh của nhân vật Tnú: do sự khủng bố khốc liệt,tàn bạo của kẻ thù: Vợ con bị kẻ thù tra tấn đến chết, bản thân Tnú bị giặc trói, dùng giẻ tẩm nhựa xà nu đốt mười đầu ngón tay.
– Vẻ đẹp bi hùng của nhân vật Tnú ngời sáng trong hoàn cảnh đau thương:
+Không chỉ mang vẻ đẹp của tinh thần trách nhiệm, của lòng yêu nước, cảnh Tnú bị tra tấn còn làm nổi bật ở anh vẻ đẹp của sức chịu đựng phi thường, của bản lĩnh và của sự dũng cảm đến kiên cường. Bọn giặc không để cho anh chết ngay mà buộc anh phải trải qua nỗi đau cào xé khi từng phần trên cơ thể bị hủy hoại. Chúng đã dùng giẻ tẩm nhựa xà nu quấn lên 10 đầu ngón tay Tnú rồi châm lửa đốt. Nhựa xà nu vốn bắt lửa rất nhanh nên chẳng bao lâu 10 đầu ngón tay Tnú đã biến thành 10 ngọn đuốc. Miêu tả sự kiện này, nhà văn đã sử dụng đến thủ pháp quay chậm của điện ảnh khi đếm: “Một ngón tay Tnú bốc cháy, 2 ngón, 3 ngón”. Cách đếm chậm với những câu văn ngắn, nặng nề đã đè nặng lên tâm trí người đọc một nỗi ám ảnh khủng khiếp về nỗi đau đớn mà Tnú phải trải qua.
+Nằm trong dòng chảy của khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn nhưng Nguyễn Trung Thành không hề dễ dãi khi miêu tả nỗi đau của Tnú. Nhà văn cũng đem đến cho người đọc những hình dung xác thực nhất, chân thực nhất về nỗi đau đớn đến quằn quại của Tnú khi khẳng định: lửa không chỉ cháy trên 10 đầu ngón tay Tnú mà còn thiêu đốt trong lồng ngực, trong bụng anh, thứ lửa ở bên ngoài đang cháy trên da thịt đã lan vào tận tâm can. Bởi vậy, Tnú đã cảm thấy “máu mặn chát ở đầu lưỡi. Rằng anh đã cắn nát môi anh rồi”. Nhưng ngay ở thời điểm nỗi đau tưởng như đã vượt qua giới hạn chịu đựng của người, Tnú đã thể hiện sức chịu đựng phi thường của mình. Nhớ đến lời dạy của anh Quyết “người cộng sản không thèm kêu van” – Tnú đã không kêu lấy một lời. Tình yêu Đảng, yêu cách mạng đã cho anh một sức mạnh phi thường để dồn nén tất cả nỗi đau vào bên trong và vượt qua.
+Quá trình vật lộn với nỗi đau khủng khiếp từ da thịt, từ tâm can Tnú đã chứng minh cho phẩm chất không thể thiếu của một người anh hùng: sức chịu đựng phi thường và lòng dũng cảm. Những người anh hùng trong văn học 1945- 1975 cũng được các tác giả gắn với phẩm chất này, song ở đây nhờ thể hiện lòng dũng cảm của Tnú qua việc chống chọi với việc thân thể mình bị hủy hoại, tác giả đã thực sự gây được sự xúc động mãnh liệt cũng như sự cảm phục, thán phục với người anh hùng Tnú.
+ Có thể nhận thấy trong thời khắc Tnú bị giặc tra tấn, tác giả đã cố tình tô đậm nỗi đau đớn mà anh phải gánh chịu. Song ở những người anh hùng như Tnú, nỗi đau không bao giờ để gợi lên sự đáng thương, yếu ớt, gục ngã mà bao giờ cũng là chất xúc tác cực mạnh để làm bật lên ý chí và sức mạnh. Ngọn lửa của nhựa xà nu mà giặc đốt trên 10 đầu ngón tay Tnú đã lan vào đến tâm can của anh, nhưng nó đã không còn là ngọn lửa hủy diệt của sự khác thường mà là ngọn lửa đấu tranh mãnh liệt cho sự sống. Điều đó thể hiện rất rõ qua tiếng thét dữ dội của Tnú “Giết”. Tác giả đã đưa ra những lời bình luận trực tiếp để cho thấy ý nghĩa tiếng hét của Tnú: “Tnú thét lên một tiếng. Chỉ một tiếng thôi. Nhưng tiếng thét của anh bỗng vang dội thành những tiếng thét dữ dội hơn”. Vượt qua ý nghĩa là tiếng thét gắn với nỗi đau cụ thể của một người cụ thể, tiếng thét của Tnú là sự cộng hưởng, là sự đồng vọng từ tiếng thét của đại ngàn, của hàng vạn cây xà nu, của nỗi đau mà dân làng Xô Man đã trải qua, lớn hơn đó cũng chính là tiếng thét của lịch sử, của đất nước, của thời đại để tố cáo tội ác của kẻ thù và để trở thành mệnh lệnh tiến công. Bởi vậy, ngay sau tiếng thét của Tnú, dưới sự lãnh đạo của cụ Mết, dân làng Xô Man đã đồng khởi nổi dậy với một khí thế “long trờ lở đất” để tiêu diệt tất cả 10 tên giặc, để ngay trong đêm đó, ánh sáng chói lòa từ lửa xà nu đã soi sáng xác 10 tên giặc ngổn ngang. Như vậy, ngay ở hoàn cảnh khó khăn nhẩt, Tnú vẫn khơi dậy, thổi bùng lên ý chí và sức mạnh đấu tranh cho cả buôn làng. Đó thực sự là phẩm chất của một người anh hùng.
– Ý nghĩa: đoạn trích thể hiện bi kịch và vẻ đẹp phẩm chất của Tnú trong cuộc đấu tranh cách mạng đau thương mà anh dũng, tiêu biểu cho số phận và tinh thần quật khởi của người dân Tây Nguyên trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

b/ Về nghệ thuật:

– Nhân vật Tnú: Hiện lên qua lời kể của tác giả, lời kể của cụ Mết, giọng kể mang đậm tính sử thi; ngôn ngữ , hành động mang đặc trưng của người Tây Nguyên; phân tích thế giới nội tâm nhân vật sắc sảo; sáng tạo được nhiều chi tiết giàu ý nghĩa tượng trưng, lời văn trau chuốt giàu hình ảnh, giọng điệu ngợi ca, tự hào…

3/ Nhận xét vẻ đẹp sử thi của nhân vật Tnú:

– Sử thi là những áng văn tự sự (bằng văn vần hoặc văn xuôi), có quy mô hoành tráng, có tính chất toàn dân và có ý nghĩa lớn lao trọng đại đối với cộng đồng, dân tộc, ca ngợi những người anh hùng tiêu biểu cho phẩm chất và khát vọng của dân tộc.
– Qua hình tượng Tnú, Nguyễn Trung Thành gợi ra được số phận và phẩm chất của cả cộng đồng trong cuộc chiến đấu bảo vệ buôn làng thân yêu. Đó là tình cảm gắn bó thiết tha sâu nặng với quê hương đất nước, với núi rừng Tây Nguyên, căm thù giặc sâu sắc, một lòng một dạ đi theo cách mạng, không ngại khó khăn, gian khổ, hi sinh, tin tưởng tuyệt đối vào sự thắng lợi của cách mạng. Đặc biệt, chi tiết bàn tay Tnú khi bị thiêu đốt bằng chính nhựa xà nu thành mười ngọn đuốc trở thành biểu tượng đậm chất sử thi. Hai bàn tay đuốc lửa của Tnú đã châm ngòi cho phong trào Đồng khởi của dân làng Xô Man vùng lên tiêu diệt bọn giặc tàn ác và trở thành biểu tượng của khí phách Việt Nam trong công cuộc kháng chiến chống ngoại xâm thời đại ngày nay. Lời văn khi thể hiện nhân vật rất giàu hình ảnh, giàu nhạc tính có nhịp điệu, với nhiều cấu trúc thành trùng điệp, những hình ảnh tương phản có giọng điệu khi hào hùng khi tha thiết…

III .Kết bài:

– Kết luận về nội dung, nghệ thuật vẻ đẹp của nhân vật Tnú qua đoạn trích
– Nêu bài học cuộc sống rút ra từ vẻ đẹp mang tính sử thi của nhân vật: nghị lực, ‎ý chí, bản lĩnh, tinh thần yêu nước…

• Kiến thức cơ bản “Rừng xà nu”
• Phân tích nhân vật cụ Mết trong “Rừng xà nu” của Nguyễn Trung Thành
• Phân tích hình tượng nhân vật Tnú trong truyện “Rừng xà nu” của Nguyễn Trung Thành 
• Phân tích hình tượng cây xà nu trong truyện “Rừng xà nu” của Nguyễn Trung Thành
• Chi tiết đôi bàn tay Tnú trong “Rừng xà nu”
• Hình tượng người lính trong các tác phẩm :Tây Tiến, Rừng Xà nu, Những đứa con trong gia đình