Đề bài: Cảm nhận của em về đoạn trích sau:
– Trời ơi, chỉ còn có năm phút!
Chính là anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn. Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Cô gái cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già.
– Ô! Cô còn quên chiếc mùi soa đây này!
Anh thanh niên vừa vào, kêu lên. Để người con gái khỏi trở lại bàn, anh lấy chiếc khăn tay còn vo tròn cặp giữa cuốn sách tới trả cho cô gái. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn và quay vội đi.
– Chào anh. – Đến bậu cửa, bỗng nhà họa sĩ già quay lại chụp lấy tay người thanh niên lắc mạnh. – Chắc chắn rồi tôi sẽ trở lại. Tôi ở với anh ít hôm được chứ?
Đến lượt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh – những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy.
– Chào anh.
Lần đầu, chính là anh thanh niên quay mặt đi. Anh ấn cái làn vào tay bác già và nói vội vã:
– Cái này để ăn trưa cho bác, cho cô và bác lái xe. Cháu có bao nhiêu là trứng, ăn không xuể. Cháu không tiễn bác và cô ra xe được, vì gần tới giờ “ốp” rồi. Thôi chào bác, chào cô. Bác sẽ trở lại nhé.
Hai ông con theo bậc cấp bước xuống đồi, đến mặt đường nhìn lên, không thấy người con trai đứng đấy nữa. Anh ta đã vào nhà trong. Ông xách cái làn trứng, cô ôm bó hoa to. Lúc bấy giờ, nắng đã mạ bạc cả con đèo, đốt cháy rừng cây hừng hực như một bó đuốc lớn. Nắng chiếu làm cho bó hoa càng thêm rực rỡ và làm cho cô gái cảm thấy mình rực rỡ theo. Hai người lững thững đi về phía chiếc xe đỗ, im lặng rất lâu. Bỗng bác già nhìn chiếc đồng hồ nói một mình:
– Thanh niên bây giờ lạ thật! Các anh chị cứ như con bướm. Mà đã mười một giờ, đến giờ “ốp” đâu? Tại sao anh ta không tiễn mình đến tận xe nhỉ?
Cô gái liếc nhìn bác già một cái rất nhanh, tự nhiên hồi hộp, nhưng vẫn im lặng.
(Trích Lặng lẽ Sa Pa, Nguyễn Thành Long, Ngữ văn 9, Tập một)

I/ Giới thiệu chung:

Nguyễn Thành Long là một trong những gương mặt tiêu biểu của nền văn xuôi hiện đại Việt Nam ở thể loại truyện ngắn và kí. Những tác phẩm của Nguyễn Thành Long đều tập trung phản ánh vẻ đẹp của con người Việt Nam mới trong lao động và trong chiến đấu với lối viết vừa chân thực, giản dị, vừa giàu chất trữ tình. “Lặng lẽ Sa Pa” là một thành công nổi bật của nhà văn. Trong tác phẩm, nhà văn đã xây dựng rất thành công vẻ đẹp của nhân vật anh thanh niên và nhiều người lao động bình thường, giản dị khác. Điều này được thể hiện đặc biệt qua đoạn trích : “ Trời ơi, chỉ còn có năm phút! …. Cô gái liếc nhìn bác già một cái rất nhanh, tự nhiên hồi hộp, nhưng vẫn im lặng”.

II/ Thân bài

1/ Khái quát chung

Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” được viết vào mùa hè năm 1970 – kết quả chuyến công tác lên Lào Cai của tác giả và được in trong tập “Giữa trong xanh” (1972). Tác phẩm chính là bài ca ca ngợi vẻ đẹp của con người lao động thời kì mới với tình yêu nghề và tinh thần trách nhiệm cao trong công việc, với nhiệt huyết cống hiến cho đất nước. Đoạn trích nằm ở phần cuối của truyện ngắn, khi cuộc gặp gỡ giữa anh thanh niên, ông họa sĩ và cô kĩ sư đã đến hồi kết. Đoạn trích ngắn nhưng làm nổi bật vẻ đẹp của các nhân vật. Qua đoạn trích, chúng ta hiểu thêm những nét đẹp của những nhân vật này.

2/ Phân tích từng phần của đoạn trích theo nhân vật

a/ Anh thanh niên :

Không chỉ là người có tinh thần trách nhiệm với công việc, có phong cách sống đẹp, anh còn rất biết quan tâm đến mọi người:
– Anh ngỡ ngàng sao thời gian trôi qua nhanh quá . Anh thanh niên giật mình nói to, giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ. Ba mươi phút được gặp để nói chuyện với người khác với anh là rất ngắn ngủi, trong tiếng kêu “trời ơi” ấy của anh có thái độ tiếc nuối, bịn rịn.
– Biếu ông họa sĩ giỏ trứng để làm bữa trưa.
– Gửi cô kĩ sư cái khăn tay kèm theo cuốn sách cô ấy đã đọc.
– Anh luôn đề cao, có tinh thần trách nhiệm với công việc của mình (vội vàng, khẩn trương vì sắp đến giờ “ốp”).
=> Anh thanh niên khơi dậy trong ông họa sĩ và cô kĩ sư những tình cảm tốt đẹp.

b/ Ông họa sĩ:

Không chỉ là một người nghệ sĩ chân chính, say mê tìm kiếm cái đẹp, trong hành trình lên Sa Pa lần này, bằng đôi mắt tinh tường của mình, ông đã có cái nhìn mới mẻ, lạc quan về thế hệ trẻ:
Khi nhận xét về anh thanh niên, cô kĩ sư ông nhận xét “anh chị cứ như con bướm”. Trong câu nói đó, “con bướm” là một hình ảnh ẩn dụ đẹp về nét hồn nhiên, muôn màu sắc về cả thế hệ thanh niên mà ông hi vọng.
=> Nhân vật ông họa sĩ là nhân vật phụ, miêu tả không nhiều nhưng hiện lên với nét đáng yêu, đáng quý. Thông qua nhân vật này, tác giả gửi gắm những suy nghĩ về cuộc sống và con người.

c/ Nhân vật cô kĩ sư

– Đây là cô gái xuất hiện trực tiếp trong tác phẩm: một người con gái Hà Nội đã bỏ lại sau lưng mối tình nhạt nhẽo để lên Lào Cai công tác.
– Trong cuộc gặp gỡ bất ngờ với anh thanh niên, được nghe những điều anh nói, cô bàng hoàng hiểu về cuộc sống một mình dũng cảm tuyệt đẹp của anh thanh niên và về cả thế giới những con người như anh. Giây phút bàng hoàng của cô là sự xúc động khi bắt gặp một tình yêu đích thực, một tình yêu lớn, làm bừng dậy trong cô những tình cảm lớn lao, cao đẹp. Từ đó cô nhận ra, bấy lâu nay mình đã sống cuộc đời nhạt nhẽo, tầm thường, giúp cô yên tâm tin tưởng vào con đường mình đã chọn. Cùng với đó là một sự hàm ơn khó tả đối với anh thanh niên. Đó không chỉ vì bó hoa rất to mà anh đã tặng cô, mà còn là một bó hoa khác – bó hoa của những khát khao, háo hức, mộng mơ, của những khát vọng cống hiến cao đẹp đã truyền sang cô.
 Cuộc gặp gỡ và trò chuyện ngắn ngủi đã khơi gợi cho cô suy nghĩ về cuộc sống mới.

3. Tổng kết, đánh giá

– Chỉ vài phút ngắn ngủi nhưng kết thúc cuộc gặp gỡ đã để lại dư âm cho chính những nhân vật và cho người đọc..
– Bằng cách kể chuyện rất chân thực, tự nhiên, lời văn nhẹ nhàng, trong sáng, đoạn trích đã khắc hoạ rất thành công vẻ đẹp của những con người lao động thời kì mới – những con người với những nét tính cách đẹp và lí tưởng sống tuyệt vời. Nhà văn không gọi tên riêng của nhân vật mà gọi bằng tên nghề nghiệp, giới tính, tuổi tác để giúp chúng ta hiểu ra rằng đó chỉ là những đại diện tiêu biểu nhất cho vô số những con người lao động bình thường, giản dị mà cô cùng cao đẹp.

III. Kết bài

Đoạn trích cũng như toàn bộ tác phẩm “Lặng lẽ Sa Pa” đã khắc họa thành công hình ảnh những con người lao động thầm lặng, những con người vô danh nhưng ta học được từ họ nhiều về phẩm chất, cách sống và ứng xử với mọi người. Đọc tác phẩm, chúng ta hiểu hơn về tài năng viết truyện của nhà văn, hiểu và trân trọng vẻ đẹp, sự cống hiến của biết bao con người lao động đã đóng góp sức mình cho công cuộc dựng xây nước nhà. Với những thành công về nội dung cũng như nghệ thuật biểu hiện, “Lặng lẽ Sa Pa” và tên tuổi nhà văn Nguyễn Thành Long chắc chắn sẽ toả sáng mãi với thời gian.

🔻 Xem thêm:

• Cảm nhận của em về vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long.
• “Ánh sáng riêng” từ Lặng lẽ Sa Pa
• Phân tích các nhân vật trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa”
• Vẻ đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” và “Lặng lẽ Sa Pa”
• Vẻ đẹp của người lao động trong “Lặng lẽ Sa Pa”
• “Lặng lẽ Sa Pa” là truyện ngắn giàu chất thơ