Cảm nhận đoạn thơ thứ 4 trong bài "Đôi bàn tay mẹ" của Trương Trọng Nghĩa

Đôi bàn tay mẹ

Cầm tay mẹ đưa lên mũi
Con nghe mùi bùn non những ngày mẹ cấy đồng sâu ruộng cạn
Có mùi khét nắng những buổi trưa đổ lửa
Và mùi hoa bưởi thoang thoảng mẹ gội đầu lúc chiều hôm
Có mùi tanh nồng của những con sặc con rô mẹ bắt ngoài đồng
Có hương gạo mới trên bếp hồng mỗi tối
Có mùi khói nồng nàn rơm rạ
Và mùi dầu phong thấp mẹ xoa mỗi đêm…

Bàn tay có ngón vắn, ngón dài
Nhưng tình thương mẹ dành cho đứa nào cũng vậy
Đôi bàn tay suốt đời lam lũ
Suốt một đời mẹ chẳng đi đâu
Chỉ quanh quẩn, xóm làng ruộng rẫy…

Đôi bàn tay mẹ
Dẫu đầy những vết chai lồi lõm như bờ ruộng tháng ba
Khi áp vào má bỗng thấy mình bé lại
Đôi bàn tay vuốt tóc con êm như ru…

Đôi bàn tay mẹ
Dẫu ngón trỏ bám phèn
Ngón giữa lấm lem
Ngón út dính đầy mủ chuối
Mẹ vẫn luôn dạy các con giữ mình sạch trong…

– Đôi bàn tay mẹ

Dàn ý tóm tắt

* Giới thiệu về bài thơ Đôi bàn tay mẹ

Bài thơ chính là tình mẫu tử thiêng liêng cao quý. Tình cảm ấy được thể hiện ở tình yêu thương của người mẹ dành cho con qua hình ảnh đôi bàn tay mang tính biểu tượng và ở sự thấu hiểu, trân trọng của người con dành cho mẹ.

* Về nội dung:

– Nếu ở khổ thơ trước, bàn tay mẹ hiện lên với những vết chai sần vì lao động, thì sang đoạn thơ (4), hình ảnh ấy càng trở nên chân thực hơn với những dấu vết gắn liền với công việc đồng áng: “ngón trỏ bám phèn”, “ngón giữa lấm lem”, “ngón út dính đầy mủ chuối”. Những chi tiết này vừa giàu sức gợi, vừa khắc họa chân thực bàn tay của một người mẹ tảo tần, gắn bó với ruộng vườn, dãi dầu mưa nắng.

– Tuy nhiên, điều đặc biệt nằm ở câu thơ cuối: “Mẹ vẫn luôn dạy các con giữ mình sạch trong…”. Lời dạy giản dị mà sâu sắc, bởi nó không chỉ là bài học về đạo đức mà còn là tình yêu thương bao la mẹ dành cho con – mẹ có thể chịu cực khổ, nhưng luôn mong con sống trọn vẹn với những giá trị trong sạch, thiện lương.

=> Như vậy, qua hai khổ thơ trên, hình ảnh đôi bàn tay mẹ hiện lên với hai phương diện: vất vả, chai sần bởi lao động, nhưng cũng đầy yêu thương, nâng niu và dìu dắt con bằng những bài học sâu sắc về nhân cách sống. Những câu thơ không chỉ thể hiện sự biết ơn, trân trọng của người con với mẹ, mà còn làm lay động trái tim người đọc bởi sự bình dị nhưng thiêng liêng của tình mẫu tử. Đôi bàn tay ấy, dù có thô ráp đến đâu, vẫn luôn là nơi che chở, vỗ về, nâng đỡ con trên hành trình cuộc đời.

* Nghệ thuật:

– Thể thơ tự do với những câu thơ dài ngắn linh hoạt rất phù hợp với những cảm xúc dâng tràn, mãnh liệt, tha thiết trong tâm trí người con về mẹ.

– Ngôn ngữ thơ mộc mạc, giản dị, tự nhiên: bám phèn, lấm lem, dính đầy mủ chuối nhưng giàu sức gợi cảm.

– Biện pháp liệt kê: ngón trỏ bám phèn, ngón giữa lấm lem, ngón út dính đầy mủ chuối đã tái hiện rõ nét hình ảnh đôi bàn tay mẹ và những cảm xúc của người con.

– Nhịp thơ nhẹ nhàng, sâu lắng giúp bài thơ thấm sâu vào lòng người đọc, gợi lên sự đồng cảm và lòng biết ơn đối với mẹ.

Đoạn văn 200 chữ cảm nhận đoạn thơ thứ 4 trong bài “Đôi bàn tay mẹ” của Trương Trọng Nghĩa

Trong ký ức tuổi thơ của mỗi người, bàn tay mẹ luôn để lại những dấu ấn không thể phai mờ: đó là bàn tay ân cần chăm sóc, bàn tay lam lũ mưu sinh, bàn tay ấm áp chở che. Bài thơ Đôi bàn tay mẹ của Trương Trọng Nghĩa đã khắc họa thật xúc động hình ảnh ấy, đặc biệt ở khổ thơ thứ tư. Với những chi tiết giản dị và chân thực: “ngón trỏ bám phèn”, “ngón giữa lấm lem”, “ngón út dính đầy mủ chuối”, tác giả đã khắc họa đôi bàn tay gắn bó mật thiết với ruộng đồng, vườn tược, biểu tượng cho sự vất vả, tảo tần của người mẹ trong cuộc sống đời thường. Tuy bàn tay in hằn dấu vết lam lũ, nhưng từ đó lại cất lên lời dặn dò tha thiết: “giữ mình sạch trong”. Nội dung đoạn thơ vì thế vừa gợi lên công lao, tình thương của mẹ, vừa nhấn mạnh giá trị đạo đức và nhân cách mà mẹ truyền dạy cho con. Về nghệ thuật, đoạn thơ gây ấn tượng nhờ cách liệt kê hình ảnh cụ thể, sử dụng ngôn ngữ mộc mạc gần gũi và đối lập tinh tế giữa vẻ ngoài thô ráp với vẻ đẹp tâm hồn cao cả. Chính sự kết hợp nhuần nhuyễn ấy đã tạo nên sức lay động sâu xa, giúp người đọc thêm trân trọng, biết ơn tình mẹ hi sinh, thầm lặng mà cao quý.