Môn: Ngữ văn 9

Thời gian làm bài: 120 phút, không kể giao đề

(Đề thi gồm: 01 trang)

***

ĐỀ KHẢO SÁT NĂNG LỰC HỌC SINH

Môn: Ngữ văn 9

Tác giả Nguyễn Dữ

0,25

+ Nghệ thuật kể chuyện: Dùng chi tiết kì ảo hoang đường để tạo kết thúc có hậu như trong truyện cổ tích. Vũ Nương ở hiền gặp lành – nàng đã được trở về bên bến Hoàng Giang và được minh oan. Qua đó việc xây dựng chi tiết kì ảo góp phần hoàn thiện vẻ đẹp phẩm chất của Vũ Nương song cũng thể hiện giá trị hiện thực của tác phẩm, ước mơ của con người về sự bất tử, chiến thắng của cái thiện, đề cao nỗi khát khao cuộc sống công bằng, hạnh phúc của người phụ nữ.

0,5

* Nội dung

– Đoạn văn thành công với việc xây dựng chi tiết kì ảo tạo nên một kết thúc li kì, hấp dẫn vừa có hậu, vừa bi kịch về số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến và ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của họ.

– Câu nói của Vũ Nương là lời từ biệt của nàng với Trương Sinh, lời tố cáo nhân gian của xã hội phong kiến đầy oan nghiệt, khổ đau, chà đạp lên thân phận người phụ nữ. Qua câu nói còn giúp người đọc cảm nhận được tấm lòng thủy chung, độ lượng của Vũ Nương (với Trương Sinh) và trọng ân nghĩa của nàng (với Linh Phi). Câu nói của Vũ Nương còn là tiếng nói thể hiện ước mơ, khát vọng được sống, có quyền hạnh phúc của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

0,25

0,5

Phần II.

Làm văn

Câu 1

(2,0

điểm)

+ Đúng kiểu bài nghị luận về một tư tưởng đạo lí.

+ Hình thức viết đoạn văn rõ ràng, mạch lạc

+ Lập luận chặt chẽ, lời văn sinh động, giàu sức thuyết phục.

+ Viết thành một đoạn văn đảm bảo tính liên kết

(Nếu không viết hình thức một đoạn văn cho điểm không quá 1,0 đ)

được các nội dung cơ bản sau

– Dẫn dắt, giới thiệu ý kiến cần bàn luận: Khái quát về thói vô trách nhiệm đang diễn ra ở trong xã hội: Thói vô trách nhiệm đang ngày càng gia tăng, đặc biệt là ở giới trẻ, điều này thật nguy hiểm đối với xã hội.

– Giải thích, chứng minh tác hại của thói vô trách nhiệm của con người:

+ Giải thích thế nào là thói vô trách nhiệm: Vô trách nhiệm là thái độ thờ ơ, ỉ lại, không làm tròn bổn phận, thiếu tự giác, vô tâm, cẩu thả, không quan tâm đến công việc, nhiệm vụ của mình. Với tâm lý mình không làm thì còn nhiều người khác làm. Không bao giờ suy nghĩ hay trăn trở về trách nhiệm, hay nghĩ việc mình làm mặc dù có ảnh hưởng đến người khác cũng không bao giờ nhận lỗi và sửa sai…

+ Vô trách nhiệm chính là những việc trái với những người có lối sống tinh thần  trách nhiệm như họ luôn luôn cố gắng hoàn thành tốt những công việc của mình và của xã hội.

+ Thói vô trách nhiệm để lại những hậu quả nghiêm trọng cho bản thân và mọi người trong xã hội:

Làm cho bản thân bị xa lánh, ghét bỏ, mất lòng tin ở mọi người. (dẫn chứng)

Làm chậm tiến bộ của xã hội, gây ra những thất thoát, lãng phí…(dẫn chứng)

– Thói vô trách nhiệm chỉ tồn tại ở một bộ phận nhỏ, còn bên cạnh đó là cả dân tộc sống luôn đề cao trách nhiệm, sống hết mình vì nhiệm vụ cao cả. Chúng ta cần rút ra những bài học riêng cho mình cần phải có trách nhiệm với bản thân, gia đình, xã hội đừng để sau này phải hối hận vì hành động vô trách nhiệm của mình.

0,25

1,0

0,5

(5,0 điểm)

+ Làm đúng kiểu bài nghị luận văn học.

+ Bài viết đủ 3 phần: mở bài, thân bài và kết bài.

+ Có luận điểm, luận cứ rõ ràng, lập luận chặt chẽ, phù hợp.

+ Kết hợp linh hoạt các thao tác nghị luận.

b. Thân bài

* Hoàn cảnh sáng tác, khái quát nội dung : sáng tác năm 1958, khi miền Bắc xây dựng xã hội chủ nghĩa, tái hiện cảnh sắc thiên nhiên và không khí lao động của một vùng biển giàu đẹp của miền Bắc, ca ngợi con người và biển cả hùng vĩ, bao la.

* Cảm nhận về vẻ đẹp con người lao động

– Cảnh lao động đánh cá trên biển về đêm :

+ Cảm nhận về biển : giàu có và lãng mạn (đoạn thơ sự giàu có, đẹp lung linh của biển, cảnh thuyền đi trên biển với cảm xúc bay bổng của con người, hình ảnh giàu sức liên tưởng – lướt giữa mây cao với biển bằng, quẫy trăng vàng choé, đêm thở, sao lùa,…; liệt kê, tính từ chỉ màu sắc, nhân hoá,… )

+ Hình ảnh con người:

. Công việc lao động vất vả nhưng lãng mạn và thi vị bởi tình cảm yêu đời, yêu biển của ngư dân. (lái gió, lướt giữa mây cao), liên hệ bài Quê hương – Tế Hanh.

. Tầm vóc lớn lao, phi thường, ngang tầm với thiên nhiên vũ trụ. (lấy gió làm bánh lái, trăng làm cánh buồm, lướt giữa mây cao, biển bằng…)

. Công việc của họ như một cuộc đua tài : Dàn đan thế trận lưới vây giăng…

. Tinh thần lạc quan: Lời hát gọi cá vào, người ngư dân cất cao lời hát để vơi đi nhọc nhằn…

. Ân nghĩa, biết ơn người mẹ biển cả: Biển cho ta cá như lòng mẹ…

(HS cần phân tích, bình luận, đánh giá những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của câu thơ)

* Liên hệ, đánh giá về nội dung, nghệ thuật:

– Đối chiếu với phong cách thơ Huy Cận thời kì trong Thơ mới: buồn sầu, cô đơn (Tràng giang);

– Đến bài thơ Đoàn thuyền đánh cá, người đọc cảm nhận được một luồng sinh khí mới đang tràn ngập trong hồn thơ Huy Cận – hướng đến cuộc sống hiện tại, yêu đời, yêu cuộc sống thiết tha. Bởi với trí tưởng tượng phong phú và bay bổng đã góp phần làm nên thành công về nội dung và nghệ thuật của bài thơ…

c. Kết bài

– Khẳng định đây là bài ca lao động yêu đời phơi phới của người ngư dân sau những ngày dành được tự do với ý thức quyết tâm xây dựng quê hương đất nước giàu đẹp.

–  Đoạn thơ đã ca ngợi vẻ đẹp của người lao động trong thời kì đổi mới.

0,25

0,25

1.5

1,0

0,5