Dàn bài chi tiết phân tích nhân vật người bố trong truyện ngắn "Bố tôi" của Nguyễn Ngọc Thuần

BỐ TÔI

(Nguyễn Ngọc Thuần)

Tôi đi học dưới đồng bằng. Còn bố tôi, từ núi đồi hiểm trở, ông luôn dõi theo tôi.
Bao giờ cũng vậy, ông mặc chiếc áo kẻ ô phẳng phiu nhất, xuống núi vào cuối mỗi tuần. Ông rẽ vào bưu điện để nhận những lá thư tôi gửi. Lặng lẽ, ông vụng về mở nó ra. Ông xem từng con chữ, lấy tay chạm vào nó, rồi ép vào khuôn mặt đầy râu của ông. Rồi lặng lẽ như lúc mở ra, ông xếp nó lại, nhét vào bao thư. Ông ngồi trầm ngâm một lúc, khẽ mỉm cười rồi đi về núi.
Về đến nhà, ông nói với mẹ tôi: “Con mình vừa gửi thư về”. Mẹ tôi hỏi: “Thư đâu?”. Ông trao thư cho bà. Bà lại cẩn thận mở nó ra, khen: “Ôi, con mình viết chữ đẹp quá! Những chữ tròn, thật tròn, những cái móc thật bén. Chỉ tiếc là không biết nó viết gì. Sao ông không nhờ ai đó ở bưu điện đọc giùm?”. Ông nói: “Nó là con tôi, nó viết gì tôi biết cả.”. Rồi ông lấy lại thư, xếp vào trong tủ cùng những lá thư trước, những lá thư được bóc ra nhìn ngắm, chạm mặt rồi cất vào, không thiếu một lá, ngay cả những lá thư đầu tiên nét chữ còn non nớt.
Hôm nay là ngày đầu tiên tôi bước chân vào trường đại học. Một ngày khai trường đầu tiên không có bố. Bố tôi đã mất. Nhưng tôi biết bố sẽ đi cùng tôi trên những con đường mà tôi sẽ đi, suốt cả hành trình cuộc đời.
(Theo Nguyễn Ngọc Thuần, in trong “Bồi dưỡng học sinh vào lớp 6 môn Tiếng Việt”, NXB Giáo dục Việt Nam, 2012.)

Dàn ý tóm tắt

I/ Mở bài

– Giới thiệu tác giả và tác phẩm: Nguyễn Ngọc Thuần là nhà văn giàu tình cảm, thường viết về những câu chuyện giản dị mà thấm đẫm tính nhân văn. Truyện ngắn Bố tôi là một trong những tác phẩm tiêu biểu, ghi lại những khoảnh khắc xúc động về tình cảm gia đình.

– Dẫn dắt vấn đề: Qua hình ảnh người bố miền núi, tác giả không chỉ khắc họa chân dung một người cha chất phác, yêu thương con vô bờ bến mà còn ngợi ca tình phụ tử thiêng liêng, bất diệt.

– Nêu luận điểm chính: Nhân vật người bố hiện lên giản dị nhưng giàu ý nghĩa, thể hiện vẻ đẹp của tình yêu thương, sự hy sinh và tấm lòng bao la của bậc làm cha.

II/ Thân bài

a. Khái quát nội dung, chủ đề của truyện

– Tác phẩm xoay quanh cuộc sống của “tôi” – một cậu bé học xa nhà ở đồng bằng. Người bố ở vùng núi cao vẫn luôn dõi theo con bằng cách đều đặn nhận thư mỗi tuần.

– Dù không biết chữ, ông vẫn trân trọng từng lá thư con gửi, coi đó là minh chứng con mình còn khỏe mạnh, vẫn nhớ về gia đình.

– Ngày con bước chân vào giảng đường đại học, cũng là ngày người bố ra đi vĩnh viễn. Tuy vậy, niềm tin của nhân vật “tôi” rằng bố sẽ luôn đồng hành cùng mình trên mọi chặng đường đã để lại dư âm xúc động.

– Chủ đề tác phẩm: Ca ngợi tình phụ tử sâu nặng, khẳng định giá trị của sự gắn bó gia đình, đồng thời gửi gắm thông điệp về lòng hiếu thảo và sự biết ơn đối với cha mẹ.

b. Phân tích hình ảnh người bố trong truyện

1. Người cha miền núi nghèo khó, chất phác, vất vả

– Xuất thân từ vùng núi cao hiểm trở, đời sống khó khăn, quanh năm gắn với nương rẫy.

– Không biết chữ, đi chân đất xuống núi mỗi tuần để nhận thư con.

– Dù điều kiện kham khổ, ông vẫn cố gắng lo cho con ăn học, thể hiện tinh thần hy sinh lặng thầm, coi việc học của con là niềm vui lớn nhất đời mình.

2. Người cha yêu thương con bằng tình cảm chân thành, tinh tế

– Luôn quan tâm, dõi theo con: Mỗi tuần, ông mặc chiếc áo phẳng phiu nhất, xuống núi để nhận thư – một thói quen đều đặn như một nghi lễ thiêng liêng.

– Nâng niu, trân trọng từng kỷ vật của con: Ông vuốt ve lá thư, ép lên khuôn mặt, rồi cất giữ cẩn thận trong tủ, không để mất một bức nào, ngay cả khi nét chữ còn non nớt.

– Tinh tế, thấu hiểu tâm hồn con: Tuy không đọc được chữ, nhưng ông tin rằng mình hiểu hết những điều con viết, bởi tình thương và sự đồng cảm giúp ông cảm nhận được tình cảm con gửi gắm.

3. Người cha giàu đức hi sinh, để lại dấu ấn vĩnh hằng

– Ông lặng lẽ sống cho con, nâng niu từng niềm vui nhỏ bé mà con mang lại.

– Khi ông qua đời, sự ra đi ấy để lại khoảng trống lớn, nhưng cũng khắc sâu trong lòng người con một niềm tin rằng cha vẫn luôn dõi theo và đồng hành trong suốt hành trình cuộc sống.

– Tình phụ tử được nâng lên thành sự bất tử, vượt qua cả giới hạn của cái chết.

c. Nghệ thuật đặc sắc

– Xây dựng nhân vật qua hành động và chi tiết giàu sức gợi: hình ảnh chiếc áo phẳng phiu, bàn tay chạm vào lá thư, hành động cất giữ thư trong tủ… tất cả làm nổi bật tình yêu thương thầm lặng.

– Ngôi kể thứ nhất: tạo cảm giác chân thực, gần gũi, dễ truyền tải cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật “tôi”.

– Kết thúc bất ngờ nhưng giàu dư âm: Người bố mất nhưng vẫn hiện diện trong niềm tin và ký ức của con.

– Tên truyện giản dị mà ý nghĩa: “Bố tôi” – hai chữ ngắn gọn chứa đựng cả một thế giới yêu thương, gắn bó và niềm tự hào.

III/ Kết bài

– Khẳng định: Nhân vật người bố trong Bố tôi của Nguyễn Ngọc Thuần là biểu tượng đẹp đẽ của tình phụ tử thiêng liêng, giản dị mà cao cả.

– Liên hệ, mở rộng: Tác phẩm không chỉ khiến ta xúc động mà còn nhắc nhở mỗi người hãy biết trân trọng, yêu thương, hiếu thảo với cha mẹ khi còn có thể.

Bài văn nghị luận 600 chữ phân tích nhân vật người bố trong truyện ngắn Bố tôi của Nguyễn Ngọc Thuần

Trong văn học Việt Nam, những tác phẩm viết về tình cảm gia đình luôn để lại dư vị sâu lắng trong lòng người đọc. Truyện ngắn Bố tôi của Nguyễn Ngọc Thuần là một tác phẩm như thế. Chỉ bằng những chi tiết giản dị, không cầu kỳ, nhà văn đã vẽ nên chân dung một người cha miền núi lam lũ mà cao cả, một người cha dành cả đời để yêu thương và dõi theo con bằng sự thấu hiểu âm thầm nhưng bất diệt.

Câu chuyện xoay quanh nhân vật “tôi”, một cậu bé phải đi học xa nhà nơi đồng bằng. Người bố ở vùng núi cao, dẫu cuộc sống còn bộn bề khó nhọc, vẫn đều đặn mỗi tuần đi chân đất xuống núi, ghé vào bưu điện để nhận thư con. Ông nâng niu lá thư như một báu vật: mở nó ra vụng về, chạm tay vào từng con chữ, áp lên khuôn mặt đầy râu, rồi lại gấp gọn gàng và cất giữ trong tủ. Ông không biết chữ, chẳng đọc nổi một dòng, nhưng tin rằng mình “biết con viết gì”, bởi trái tim người cha đã nghe được tiếng nói yêu thương và nỗi nhớ con gửi vào từng nét chữ. Và đến ngày nhân vật “tôi” bước chân vào giảng đường đại học, ngày khai trường đầu tiên không có cha, người cha ấy đã rời xa cõi đời. Nhưng với nhân vật “tôi”, tình thương của bố không bao giờ mất đi, ông vẫn sẽ đồng hành cùng con trên mọi chặng đường.

Người cha trong truyện trước hết hiện lên là một người miền núi nghèo khó, lam lũ, gắn bó với nương rẫy, với đôi bàn chân đất chai sần. Ông không được học hành, không biết chữ, nhưng lại hiểu được giá trị của con chữ đối với tương lai của con. Bằng tất cả tình thương, ông cố gắng nuôi con ăn học, một việc chẳng hề dễ dàng với những gia đình miền núi nghèo. Qua hình ảnh ấy, ta nhận ra sự tần tảo, hy sinh âm thầm của biết bao người cha, người mẹ trên khắp đất nước này.

Nhưng điều đẹp đẽ hơn cả chính là tình yêu thương sâu nặng mà ông dành cho con. Tình thương ấy biểu hiện trong từng cử chỉ nhỏ bé: chiếc áo kẻ ô được ủi phẳng phiu nhất để xuống núi, ánh mắt trầm ngâm khi ngắm lá thư, nụ cười khẽ thoáng qua sau khi “đọc” bằng trái tim. Ông biến mỗi lá thư thành niềm hạnh phúc, thành sợi dây nối con với gia đình. Đặc biệt, câu nói giản dị “Nó là con tôi, nó viết gì tôi biết cả” không chỉ thể hiện niềm tự hào mà còn là minh chứng cho sự thấu hiểu vô điều kiện, chỉ có thể có ở tình phụ tử thiêng liêng.

Nghệ thuật kể chuyện bằng ngôi thứ nhất khiến truyện ngắn trở nên gần gũi, chân thật, để cảm xúc của nhân vật “tôi” lan tỏa và đồng điệu cùng bạn đọc. Chi tiết người bố ra đi đúng vào ngày con bước vào giảng đường đại học chính là nốt lặng đầy ám ảnh, để rồi từ đó, tình yêu thương của ông được nâng lên thành bất tử: dù mất đi, ông vẫn mãi là điểm tựa tinh thần, đồng hành cùng con trên đường đời.

Bố tôi của Nguyễn Ngọc Thuần khép lại trong dư âm ngọt ngào và day dứt. Nhân vật người bố hiện lên giản dị mà cao cả, gợi nhắc mỗi chúng ta về tình thương yêu thầm lặng của những bậc cha mẹ. Đọc truyện, ta không chỉ xúc động mà còn tự nhủ phải biết trân trọng, hiếu thảo và yêu thương cha mẹ khi họ còn bên mình, để tình thân gia đình luôn là ngọn lửa ấm áp soi sáng suốt hành trình đời người.

🔻 Xem thêm:

Cảm nhận về nhân vật người bố trong truyện ngắn “Bố tôi” của Nguyễn Ngọc Thuần (đoạn văn 200 chữ)