Phân tích bài thơ "Áo trắng" của Huy Cận

Dàn ý tóm tắt

I – Mở bài

– Dẫn dắt trực tiếp/ gián tiếp: có thể theo chủ đề của tác phẩm – Tình yêu tuổi học trò

– Vấn đề nghị luận: Phân tích bài thơ Áo trắng của Huy Cận

II – Thân bài

* Xác định và phân tích, đánh giá chủ đề

– Xác định chủ đề: Bài thơ là tâm trạng ngỡ ngàng trước vẻ đẹp tinh khôi, trong sáng của người yêu; là niềm hạnh phúc, vui sướng ngất ngây của cậu học trò khi được sống trong tình yêu thơ mộng.

– Phân tích, đánh giá chủ đề:

+ Tình yêu tuổi học trò là một chủ đề khá quen thuộc trong thơ ca hiện đại. Tình yêu tuổi học trò bài thơ trên vừa mang những vẻ đẹp chung, vừa có những nét độc đáo, gây ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc.

+ Tình yêu trong bài thơ là niềm hạnh phúc, là khoảnh khắc kì diệu, biến cuộc đời thành một cõi thần tiên. Từ tình yêu của anh và em trong bài thơ, nhắc nhở chúng ta cần trân trọng tình yêu đẹp, biết tận hưởng niềm hạnh phúc trong tình yêu, biết yêu thương và trân quý phút giây hạnh phúc trong cuộc đời.

* Phân tích, đánh giá nghệ thuật:

– Cấu tứ của bài thơ:

+ Tứ thơ được khắc họa qua khoảnh khắc gặp gỡ của đôi trai gái: cô gái đến thăm chàng trai mình yêu. Cuộc gặp gỡ ấy được cảm nhận qua cái nhìn (từ xa đến gần), qua tâm trạng của chàng trai (từ ngạc nhiên ngỡ ngàng đến đắm say hạnh phúc). Bắt đầu từ cái hình ảnh “nở bừng ánh sáng em đi đến” với “gót ngọc dồn hương”, “bước tỏa hồng”, rồi gần hơn với bàn tay “ngón ngón thon”, “đôi má nắng hoe tròn”, với mái tóc, rồi hơ i thở, tiếng nói, rồi tất cả dần hòa quyện tạo thành một sự say đắm trong hạnh phúc hội ngộ. Bài thơ kết thúc với sự hòa hợp và thăng hoa của hai tâm hồn tinh khôi.

+ Với cấu tứ độc đáo, bài thơ giống như một câu chuyện kể về sự diễn tiến của cuộc gặp gỡ, vừa thể hiện những bước đi của tình yêu từ chớm nở đến viên thành. Cấu tứ ấy cũng cho ta thấy được những cung bậc cảm xúc mỗi lúc một mãnh liệt của chàng trai đang yêu.

– Nghệ thuật xây dựng hình ảnh:

+ Hình tượng trung tâm của bài thơ là cô gái, qua cái nhìn say đắm của chàng trai. Tất cả các hình ảnh trong bài thơ đều tập trung thể hiện vẻ đẹp lung linh tỏa sáng, tinh khôi thơ mộng của hình tượng trung tâm đó.

+ Mở đầu bài thơ là sự xuất hiện của hình ảnh “áo trắng”, gợi lên vẻ đẹp trong trắng của tuổi học trò với “mộng trắng trong”. Màu trắng ấy khiến cô gái khi xuất hiện, như tỏa ra ánh sáng rực rỡ: “Nở bừng ánh sáng”.

+ Những bước đi của cô gái cũng được miêu tả thật đẹp với “gót ngọc dồn hương, bước tỏa hồng”. Dưới cái nhìn si tình, lãng mạn của chàng trai, cô gái mang một vẻ đẹp trong ngần, tỏa ra hương thơm kì diệu.

+ Khi đến gần hơn, vẻ đẹp của cô gái được miêu tả ở “bàn tay ngón ngón thon”, ở “đôi má nắng hoe tròn”, mái tóc xanh tràn đầy sức sống, như mang cả hơi thở của trời đất, núi non, cả tiếng nói ngọt ngào của người yêu, hứng trọn cả “tiếng lẫn lời”.

+ Bài thơ khép lại cũng với hình ảnh “áo trắng” nhưng kết tinh, thăng hoa: không còn là tà áo trắng trong hiện thực, mà dường như đã trở thành đôi cánh của thiên thần, khiến cả đôi hồn cùng bay lên trong một tình yêu thần tiên say đắm.

+Toàn bộ hệ thống hình ảnh trong bài thơ đều thống nhất tập trung làm nổi bật vẻ đẹp tinh khôi của cô gái; đồng thời cũng làm nổi bật vẻ đẹp trong trẻo, thơ mộng của tình yêu tuổi học trò.

III – Kết bài

– Đánh giá chung

– Nêu cảm nghĩ, chiêm nghiệm của bản thân

Bài văn tham khảo

Huy Cận là một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ mới, là một người nghệ sĩ đa sầu, đa cảm. Thơ ông thường mang nỗi buồn man mác, u sầu, thể hiện tâm trạng hoài niệm, nhung nhớ về quá khứ và những kỷ niệm chẳng thể nào quay lại. Đặc trưng của phong cách thơ này chính là bài thơ Áo trắng, một sáng tác của nhà thơ về đoạn tình cảm trong sáng của lứa tuổi thần tiên. Áo trắng không chỉ là tiêu đề, nó còn là hình ảnh chủ chốt thể hiện mạch cảm xúc của bài thơ.

Áo trắng là một bài thơ với đôi dòng cảm xúc và tâm trạng nhẹ nhàng của Huy Cận, tưởng đâu chỉ là hình ảnh cô gái trong tà áo trắng tinh khôi, xinh đẹp. Nhưng đâu biết rằng, sâu trong đó lại là cảm giác nhớ thương một thời, một người của tác giả. Cô gái mặc áo dài màu trắng cất bước đi từ tâm tư của tác giả đến những vần thơ sau này, đưa người đọc qua những con đường đẹp đẽ đầy yêu thương. Bài thơ thể hiện nỗi nhớ thương, hoài niệm của tác giả về những tình cảm đẹp đẽ của tuổi học trò. Kỉ niệm ấy được gợi lên từ hình ảnh những cô gái trong tà áo trắng tinh khôi. Vậy nên, nhân đề “Áo trắng” lại càng có ý nghĩa, không chỉ gợi được cho người đọc về hình mà còn đi sâu vào tình.

Áo trắng đơn sơ, mộng trắng trong,
Hôm xưa em đến, mắt như lòng
Nở bừng ánh sáng. Em đi đến,
Gót ngọc dồn hương, bước toả hồng.

Không chỉ dừng lại ở nhan đề, hình ảnh áo trắng còn chính là cấu tứ hình ảnh đặc sắc nhất của bài văn. Khổ thơ đầu mở ra với hình ảnh cô học sinh trong tà áo trắng, điểm nhẹ lên ánh nắng vàng như tỏa hương hoa. Khổ thơ cuối khép lại cũng với hình ảnh ấy, với tà áo trắng thướt tha truyền thống của người con gái Việt Nam. Giữa hai khổ thơ là những dòng thơ thể hiện nỗi nhớ thương, hoài niệm của tác giả về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi học trò, hay chính là tuổi thần tiên vô lo vô nghĩ. Phải chăng chỉ có cái thời “áo trắng” tình yêu mới đẹp đẽ đến vậy, mà đến tận sau này tác giả cũng không thể bỏ xuống được tình cảm ngây ngô thuở ấy? Bỗng nhiên, bài thơ đã trở thành một câu chuyện đủ trọn vẹn. Ta chẳng biết đôi lứa thế nào, nhưng tà áo trắng kia như một minh chứng cho thứ tình cảm đẹp đẽ ban sơ.
Hình ảnh áo trắng được tác giả sử dụng xuyên suốt bài thơ, trở thành hình tượng trung tâm nối liền mạch cảm xúc. Hình ảnh này được miêu tả một cách tinh tế, gợi cảm, gợi lên nhiều liên tưởng, cảm xúc cho người đọc. Không chỉ ở phía người đọc, đến người viết cũng rung động hơn khi nhắc về, khi viết về. Để làm đầy hình ảnh áo trắng và đôi trẻ, hình ảnh cô gái được tác giả dùng những từ ngữ tượng hình miêu tả sống động.

Em đẹp bàn tay ngón ngón thon;
Em duyên đôi má nắng hoe tròn.
Em lùa gió biếc vào trong tóc
Thổi lại phòng anh cả núi non

Đó là lứa tuổi đẹp nhất, cô gái duyên dáng trong tà áo trắng dài đã trở thành một “biểu tượng” đặc biệt. Cũng từ hình ảnh cô gái và tà áo liền mạch đó, tình cảm của đôi trẻ mới đúng chuẩn “thanh xuân” mà bao người mơ ước, bao người nhớ về. Áo trắng là màu sắc của sự tinh khôi, trong sáng, tượng trưng cho tuổi học trò vô lo vô nghĩ. Hình ảnh những cô gái trong tà áo trắng gợi lên những kỉ niệm đẹp đẽ, hồn nhiên của tuổi học trò. Đó là những buổi tan trường,những buổi học trên bến sông, những lần cùng nhau đi chơi,… Những kỉ niệm ấy luôn là một phần đẹp đẽ, tươi sáng trong tâm hồn của tác giả.

Bài thơ Áo trắng được Huy Cận viết bằng ngôn ngữ giản dị, trong sáng, phù hợp với chủ đề của bài thơ. Hình ảnh thơ hay chính là tà “áo trắng” được sử dụng một cách tinh tế, gợi cảm, gợi lên nhiều liên tưởng cho người đọc. Bài thơ đã thể hiện một cách sâu sắc nỗi nhớ thương, hoài niệm của tác giả về những kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi thần tiên và người con gái bên tà áo đến mai sau cũng chẳng thể quên được.