A, TỤC NGỮ VỀ THIÊN NHIÊN VÀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT

Giải nghĩa các câu tục ngữ

a, Bốn câu đầu: Tục ngữ về thiên nhiên

**Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng/ Ngày tháng mười chưa cười đã tối”

– Giải thích: Vào những ngày tháng năm: đêm ngắn ngày dài, tháng Mười: đêm dài, ngày ngắn.

– Cấu trúc: Câu tục ngữ chia làm hai vế, các từ đầu mỗi vế và cuối mỗi vế đối lập nhau về nghĩa( đêm>< ngày, sáng>< tối). Về vần điệu mỗi vế đều có vần lưng ( năm- nằm, mười- cười). Đáng chú ý là cách nói ngoa dụ làm gây ấn tượng, chưa nằm( chứ không phải là mới nằm, vừa nằm) đã sáng. Chưa cười ( mới buồn cười nhưng chưa kịp cười) đã tối.

– Cơ sở thực tiễn của câu tục ngữ: do sự vận động của Trái Đất, tháng 5 do vị trí nước ta nhận lượng ánh sáng lâu hơn nên ta có cảm giác ngày dài hơn, ngược lại.

–  Ý nghĩa : Câu tục ngữ khái quát quy luạt thời gian, nó nhắc nhở mọi người cần phải có ý thức về thời gian để hoàn thành công việc và phải bảo vệ sức khỏe. Chú ý phân bố thời gian biểu sinh hoạt, làm việc hợp lý, biết trân trọng thời gian.

***”Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa”

– Giải thích: Nếu vào đêm hôm trước trời có nhiều sao thì ngày hôm sau trời sẽ nắng hoặc ít sao, không sao trời sẽ mưa.

– Nghệ thuật: Gieo vần nắng- vắng, phép đối mau>< vắng, nắng>< mưa, ngắt nhịp 4/4.

– Kinh nghiệm này dựa trên quan sát thực tiễn, phục vụ cho sản xuất nông nghiệp.

– Ý nghĩa:  Câu tục ngữ giúp nhân dan biết sắp xếp công việc phù hợp với thời tiết

**”Ráng mỡ gà có nhà thì giữ”

– Giải thích:  Câu tục ngữ nói về kinh nghiệm dự báo bão giông căn cứ vào mây. Mây có màu mỡ gà ánh lên thành sáng là dấu hiệu sắp có bão.

– Kinh nghiệm này dựa trên quan sát thực tiễn, đây là kinh nghiệm dự đoán bão

– Ý nghĩa:  Câu tục ngữ nhắc nhở ý thức việc chủ động phòng chống bão lũ

***”Tháng bảy kiến bò chỉ lo lại lụt”

– Giải thích:  Vào tháng bảy, nếu thấy kiến di chuyển nhiều thì sắp có mưa lớn, lụt lội.

– Cơ sở: Kiến là côn trùng nhạy cảm, khi sắp có mưa bão sẽ bò lên nơi cao ráo

– Ý nghĩa:  Câu tục ngữ nhắc nhở về ý thức phòng chống bão lũ, thiên tai.

a, Bốn câu sau: Tục ngữ về lao động sản xuất

***”Tấc đất tấc vàng”

– Giải thích:  Câu tục ngữ nói về giá trị cả đất đai trong thiên nhiên. Tuy đất rấtnhiều, rất bình thường  nhưng giá trị lại quý  như vàng một thứ kim loại quí hiếm.

– Nghệ thuật độc đáo:

+ Độc đáo ở sự ngắn gọn đến mức không thể ngắn hơn được nữa.

+ Đơn vị đem ra so sánh: không phải là thước đo, không phải là đơn vị lớn mà là đơn vị nhỏ. Đơn vị đo càng nhỏ càng làm nổi bật giá trị của vật được đo lường.

+ Không dùng quan hệ từ cũng không dùng các từ quý, đắt, có gí trị.

– Ý nghĩa:  Câu tục ngữ đề cao giá trị của đất, phê phán việc lãng phí đất ( bỏ ruộng hoang, sử dụng đất không hiệu quả.

****“Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền”

– Giải thích:  Thứ tự quan trọng của các nghề đem lại kinh tế cho con người: nghề nuôi cá, làm vườn, làm ruộng

– Cơ sở khẳng định xuất phát từ lợi ích được mang lại từ những nghề đó

– Ý nghĩa: Câu tục ngữ giúp con người biết khai thác tốt các điều kiện, hoàn cảnh tự nhiên để tạo ra của cải vật chất.

***”Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống”

– Giải thích: Câu tục ngữ  nói về vai trò  của các yếu tố trong sản xuất nông nghiệp( trồng lúa nước) của nhân dân ta. Yếu tố nước là yếu tố quan trọng hàng đầu. Sau đó là vai trò quan trọng của phân bón. Yếu tố cần cù tích cực thì đóng vai trò thứ ba. Giốngđóng vai trò thứ 4

– Ý nghĩa: Câu tục ngữ  nhắc nhở  người làm ruộng  phải đầu tư tất cả các khâu  nhưng cũng phải ưu tiên không tràn lan nhất là khả năng đầu tư có hạn.

***“Nhất thì, nhì thục”

– Giải thích: Câu tục ngữ nêu vai trò của thời vụ kịp tời là hàng đầu. Sau đó mới là yếu tố làm đất kĩ, cẩn thận. Thời vụ lien quan đến thười tiết nắng, mưa. Nếu sớm quá, muộn quá, cây trồng sẽ bị ảnh hửng và có khi không cho sản phẩm.

– Ý nghĩa: Câu tục ngữ nhắc nhở vấn đề  về thời vụ và việc chuẩn bị kĩ lưỡng đất đai trong canh tác.