“Con về thăm mẹ, đêm mưa
Mới hay nhà dột, gió lùa bốn bên
Mưa rơi sợi thẳng, sợi xiên
Cứ nhằm vào mẹ những đêm trắng trời
Con đi đánh giặc suốt đời
Vẫn không che được một nơi mẹ nằm”.
(Đêm mưa,Tô Hoàn, nguồn thivien.net)
I. Mở đoạn
- Giới thiệu khái quát: Đoạn thơ trích từ bài “Đêm mưa” của Tô Hoàn đã để lại trong lòng người đọc nhiều xúc động sâu sắc về tình mẫu tử thiêng liêng và nỗi lòng day dứt của người con trước những hi sinh thầm lặng của mẹ.
II. Thân đoạn
a. Cảm nhận nội dung đoạn thơ
- Đoạn thơ thể hiện nỗi xót xa, thương cảm của người con khi chứng kiến cảnh mẹ sống trong gian khổ: căn nhà dột nát, gió lùa bốn bề, những cơn mưa lạnh buốt như cứa vào thân thể gầy gò của mẹ.
- Mẹ âm thầm chịu đựng mọi cơ cực để con yên tâm nơi chiến trường.
- Người lính – người con – không khỏi trăn trở, dằn vặt vì suốt đời đánh giặc vẫn chưa thể che chở được cho mẹ một nơi ở yên lành, ấm áp.
- Đoạn thơ không chỉ gợi lên tình mẫu tử thiêng liêng mà còn khắc sâu nỗi đau đáu, ân hận của người con trước những hi sinh âm thầm của mẹ.
b. Cảm nhận nghệ thuật đoạn thơ
- Thể thơ lục bát quen thuộc, giàu nhạc điệu, dễ gợi cảm xúc.
- Hình ảnh, từ ngữ giản dị mà chân thực: “nhà dột”, “gió lùa”, “sợi thẳng, sợi xiên”… khiến nỗi nhọc nhằn, cơ cực của mẹ hiện lên rõ nét.
- Biện pháp liệt kê và đối chiếu được sử dụng khéo léo: đối lập giữa hình ảnh người con đánh giặc suốt đời và sự bất lực khi không thể lo cho mẹ => làm nổi bật nỗi day dứt sâu sắc.
- Giọng điệu bùi ngùi, xúc động, ngân vang niềm thương yêu và nỗi ân hận khôn nguôi.
III. Kết đoạn
- Khẳng định: Đoạn thơ ngắn gọn nhưng hàm chứa tình cảm sâu sắc, để lại trong lòng người đọc niềm xúc động và những suy ngẫm thấm thía về tình mẹ, về trách nhiệm, bổn phận của mỗi người con.
- Bài học rút ra: Trân trọng tình mẫu tử, biết yêu thương và quan tâm đến cha mẹ từ những điều nhỏ bé nhất trong cuộc sống.
Đoạn văn tham khảo
Đoạn thơ trích từ bài “Đêm mưa” của Tô Hoàn đã để lại trong lòng người đọc niềm xúc động sâu sắc về tình mẫu tử thiêng liêng và nỗi lòng day dứt của người con xa quê. Trong khung cảnh đêm mưa lạnh lẽo, người lính trở về thăm mẹ mới hay căn nhà nhỏ dột nát, gió lùa tứ phía, mưa rơi như xối thẳng vào nơi mẹ nằm. Mẹ âm thầm chịu đựng mọi gian khó để con yên tâm chiến đấu ngoài mặt trận. Nhưng càng thương mẹ bao nhiêu, người con càng thêm day dứt, tự trách mình suốt đời đánh giặc mà vẫn không che nổi một mái nhà ấm áp cho mẹ. Đoạn thơ không chỉ gợi lên vẻ đẹp bình dị, cao cả của người mẹ Việt Nam mà còn làm nổi bật nỗi ân hận, xót xa của người con trước sự hi sinh âm thầm ấy. Với thể thơ lục bát giản dị, giàu nhạc điệu; hình ảnh chân thực, giàu sức gợi; cùng những biện pháp tu từ liệt kê, đối chiếu tinh tế, đoạn thơ đã để lại dư âm lắng đọng trong lòng người đọc. Qua đó, ta thêm trân trọng tình mẫu tử và hiểu rằng: yêu thương mẹ phải được thể hiện bằng những hành động thiết thực ngay trong cuộc sống hàng ngày.