1/ Hiểu được kiểu bài : kiểu bài biểu cảm (người viết sẽ nói lên cảm xúc, suy nghĩ của bản thân về nội dung, nghệ thuật của bài thơ).
2/ Mục đích viết bài : chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ của em về bài thơ (em có ấn tượng gì về bài thơ? vì sao em lại có ấn tượng đó?)
3/ Diễn đạt theo cảm xúc cá nhân nhưng phải có luận điểm rõ ràng. Tuyệt đối không kể lại nội dung bài thơ mà bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ về nội dung, nghệ thuật của bài thơ.
4/ Nêu được dẫn chứng từ bài thơ để làm sáng tỏ cho cảm nhận của mình (trích dẫn những câu thơ tiêu biểu để làm minh chứng cho cảm xúc đã nêu).
5/ Bố cục đoạn văn phải rõ ràng:
a/Mở đoạn: giới thiệu tên tác giả – tên tác phẩm – nêu ấn tượng chung về tác phẩm.
b/ Thân đoạn: lần lượt nói lên cảm nhận về nội dung, nghệ thuật của bài thơ.
-Về nội dung:
+ Bài thơ nói về điều gì (tình cảm gia đình, tình yêu quê hương, tình yêu thiên nhiên, bài học đạo đức, lối sống,…. ). Nội dung ấy được biểu đạt qua hệ thống từ ngữ, hình ảnh như thế nào? Hình ảnh nào khiến em ấn tượng nhất? Vì sao?
+ Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai? Bài thơ là lời của ai nói với ai? Ai là người bày tỏ tình cảm, cảm xúc trong bài thơ đó? Tình cảm ấy là gì?
+ Nếu trong bài thơ có yếu tố tự sự, miêu tả thì cần chỉ ra yếu tố tự sự, miêu tả đó và nêu tác dụng của chúng.
+ Thông điệp của bài thơ là gì?
– Về nghệ thuật:
+ Hình ảnh trong bài thơ có gì đặc sắc (giản dị, tự nhiên, gần gũi, trừu tượng, giàu cảm xúc,…. )
+ Biện pháp tu từ nào được sử dụng và tác dụng của chúng là gì? (nhân hoá, so sánh, ẩn dụ, hoán dụ, điệp ngữ, liệt kê,….)
+ Thể thơ (lục bát, sáu chữ, bảy chữ, tự do,… )
+ Giọng điệu (vui tươi, nhẹ nhàng, sâu lắng, thâm trầm, mạnh mẽ, hùng hồn,….)
c/ Kết đoạn: nêu ý nghĩa của bài thơ
6/ Diễn tả cảm xúc bằng lời văn giản dị, trong sáng, tự nhiên , chân thành, không nên dùng từ ngữ khoa trương, sáo rỗng . Có thể sử dụng câu cảm thán, câu hỏi tu từ để tăng tính biểu cảm cho bài viết.
7/ Bài tập minh hoạ
Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc của em về bài thơ sau:
Con là…
(Y Phương)
Con là nỗi buồn của Cha
Dù to bằng trời
Cũng sẽ được lấp đầy
Con là niềm vui của Cha
Dù nhỏ bằng hạt vừng
Ăn mãi không bao giờ hết
Con là sợi giây hạnh phúc
Mảnh hơn sợi tóc
Buộc cuộc đời Cha vào với Mẹ.
Bài làm
Bài thơ “Con là…” của nhà thơ Y Phương đã để lại trong em nỗi xúc động sâu xa về tình cha con ấm áp. Được viết theo thể tự do với vỏn vẹn chỉ có 9 dòng nhưng bài thơ đã thể hiện thật sâu đậm, giàu cảm xúc về tình yêu thương vô bờ bến của người cha dành cho đứa con bé bỏng. Bằng thủ pháp pháp so sánh và những hình ảnh thơ hết sức quen thuộc, gần gũi “to bằng trời”, “nhỏ bằng hạt vừng”, “mảnh hơn sợi tóc”, nhà thơ đã tô đậm sự quan trọng của con đối với cuộc đời cha. Mọi niềm vui, nỗi buồn của cha đều gắn liền với con. Có con, dù nỗi buồn có to bằng trời cũng sẽ được lấp đầy. Có con, dù niềm vui chỉ bé bằng hạt vừng cũng mãi không bao giờ hết. Và có con, tình yêu của cha mẹ càng thêm thắt chặt, con là sợi dây gắn kết tình cảm cha mẹ để cùng dựng xây một mái ấm gia đình. “Sợi giây hạnh phúc” ấy dù mỏng manh thôi nhưng lại vô cùng bền chặt, sợi dây kết nối tình yêu cha mẹ, là động lực để cha mẹ vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách. Có con, hạnh phúc mới thực sự đong đầy. Có thể nói, bài thơ ngắn nhưng đã mang đến cho người đọc những thông điệp sâu sắc về tình cảm gia đình, tình yêu thương vô bờ của cha mẹ dành cho con cái. Đọc bài thơ, trong em trào dâng nỗi xúc động nghẹn ngào, em hiểu và trân quý hơn tình cảm yêu thương mà cha mẹ đã dành cho em và thấy mình cần phải sống sao cho xứng đáng với tình cảm thiêng liêng ấy.