Có một đêm trăng
Trăng có phải mâm xôi đâu mà ngon đến vậy
Em bán báo đi qua bóng dìu bên đường
Trăng nhóng nhánh trên vòm mộng mị
Kiếm được mấy trăm đồng còn quan trọng hơn!
Trăng có phải mâm xôi đâu mà ngon đến vậy
Em rã rời tay gằm mặt xuống đôi giày
Giá có khúc bánh mỳ, giá có trái bắp
Trăng sáng suông tình cũng thế thôi!
Trăng có phải mâm xôi đâu mà ngon đến thế
Mua dùm em cặp vé số này đi xin chị, xin anh
Em dâng bán những giấc mơ bạc triệu
Đêm vạ vật lề đường, đêm không chiếu chăn…
Trăng rời rơi
Và em lầm lụi
Những bóng nhỏ liêu xiêu đan díu trên đường
Tờ báo
Cặp vé số
Những đôi giày bóng lộn
Một em đi qua
Ba em đi qua…
(Hoàng Quý, Ngang qua cánh đồng, in lần thứ 3, NXB Hội Nhà văn, 2019, tr.149-150)
Bài làm
Trong bài thơ “Có một đêm trăng ”của Hoàng Quý, hình ảnh những đứa trẻ hiện lên thật đáng thương. Đó là những đứa trẻ nghèo với dáng vẻ gầy guộc, nhỏ bé và lam lũ giữa đêm trăng thơ mộng. Chúng không được tận hưởng ánh trăng như một điều lãng mạn, mà trái lại, ánh trăng lại làm nổi bật thêm sự thiếu thốn, đói nghèo mà các em đang phải vật lộn. Từ những hành động như “bán báo”, “bán vé số”, đến hình ảnh “đêm không chiếu chăn”, “tay gằm mặt xuống đôi giày”, ta thấy một hiện thực mưu sinh khắc nghiệt đang bủa vây lấy tuổi thơ. Các em phải sống trong giấc mơ bạc triệu của người khác, nhưng chính các em lại thiếu đi những điều cơ bản nhất của tuổi thơ: một mái nhà, một giấc ngủ yên bình, và một bữa ăn no. Sự lặp đi lặp lại của những câu thơ “một em đi qua, ba em đi qua” càng nhấn mạnh tính phổ biến và nhức nhối của vấn đề. Thể thơ tự do với những câu thơ dài ngắn linh hoạt, hình ảnh thơ giản dị, gần gũi, giọng điệu thơ giàu thương cảm, xót xa,….đã góp phần làm nổi bật hình ảnh những đứa trẻ đáng thương và cả nỗi niềm trăn trở của người viết. Hình ảnh những đứa trẻ không chỉ khiến người đọc thương xót mà còn khơi gợi trách nhiệm xã hội với trẻ em – những mầm xanh tương lai.