Đề bài: Về bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương sách Ngữ văn 9, tập hai, NXB GDVN, 2017, có viết: “Bài thơ Viếng lăng Bác thể hiện lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ và của mọi người đối với Bác Hồ khi vào lăng viếng Bác”.
Em hãy phân tích đoạn thơ sau để làm sáng tỏ nhận định trên.
“Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi ! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân….”
I. MỞ BÀI
Giới thiệu tác giả, tác phẩm, nêu nhận định trích dẫn thơ
Tác giả
Tiêu biểu trong lực lượng văn nghệ giải phóng miền Nam, lối viết nhỏ nhẹ, trong sáng, giàu cảm xúc và lãng mạn; khám phá ngợi ca vẻ đẹp của nhân dân, đất nước trong cuộc chiến đấu chống ngoại xâm.
Tác phẩm
Sáng tác năm 1976, sau ngày giải phóng miền Nam, lăng Chủ tịch vừa được khánh thành (trích dẫn nhận định).
Khái quát chung
Niềm xúc động, thiêng liêng, thành kính, lòng biết ơn và niềm tự hào pha lẫn nỗi xót đau khi được vào lăng viếng Bác (dẫn thơ).
II. THÂN BÀI
* Giải thích nhận định: khẳng định cảm xúc, niềm xúc động chân thành của tác giả khi “ra thăm lăng Bác”.
a. Cảm xúc của nhà thơ khi đến thăm lăng Bác:
– Bồi hồi, xúc động “Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác”;
+ Cặp đại từ xưng hô “con – Bác”: gần gũi, thân thiết của người miền Nam, thể hiện sự tôn kính với Bác, vừa bộc lộ tình cảm yêu thương dành cho một người ruột thịt, một người bề trên trong gia đình;
+ Nói giảm nói tránh “thăm”: giảm bớt nỗi đau thương, mất mát, khẳng định sự bất tử của Người;
– Ấn tượng: “hàng tre bát ngát”:
+ Hình ảnh thực: quang cảnh đẹp cho lăng Bác, mang cảm giác thân thuộc, gần gũi của làng quê, đất nước Việt Nam.
+ Nhiều sức gợi:
“hàng tre xanh xanh” gợi vẻ đẹp của con người, đất nước Việt Nam với sức sống tràn trề
“bão táp… thẳng hàng”: vẻ đẹp cứng cỏi, kiên cường, bền bỉ, hiện ngang, bất khuất
=> biểu tượng của cả dân tộc đang quây quần bên Người, thể hiện tình cảm của người dân miền Nam nói riêng, con người Việt Nam nói chung dành cho Bác.
b.Những cảm xúc, suy ngẫm của nhà thơ khi đứng trước lăng bác
– Cặp hình ảnh thực và ẩn dụ sóng đôi: mặt trời: mặt trời tự nhiên và hình ảnh ẩn dụ về Bác => khẳng định, ngợi ca sự vĩ đại, lớn lao vừa thể hiện tình cảm tôn kính, biết ơn của cả dân tộc đối với Người.
– Điệp từ “ngày ngày”: gợi dòng thời gian vô tận và sự sống vĩnh cửu; mang giá trị tạo hình, vẽ lên quang cảnh những đoàn người nối tiếp nhau không dứt, lặng lẽ và thành kính vào viếng Bác.
– “dòng người đi trong thương nhớ”: nỗi tiếc thương, nhớ nhung lớn lao của bao thế hệ người dân Việt Nam.
– Ấn dụ “tràng hoa dâng 79 mùa xuân”: cuộc đời hiến dâng trọn vẹn cho quê hương, đất nước Bác sống mãi trong lòng dân tộc => Sự tôn kính, lòng biết ơn và nỗi tiếc thương vô hạn của muôn dân.
c. Nghệ thuật:
+ Ngôn ngữ giản dị, gần gũi, giàu sức gợi;
+ Giọng điệu vừa chân thành, trang nghiêm, vừa sâu lắng vừa tha thiết, đau xót tự hào;
+ Hình ảnh thơ vừa mang nghĩa thực vừa giàu giá trị biểu tượng.
d. Đánh giá khái quát:
+ Cảm xúc động trào dâng của nhà thơ khi lần đầu tiên được viếng lăng Bác;
+ Những hình ảnh thơ được xây dựng bằng rung cảm thiết tha của nhà thơ, mang nhiều tầng ý nghĩa;
+ Bộc lộ tình cảm chân thành, bình dị mà tha thiết của nhà thơ, của nhân dân miền Nam, của cả dân tộc đối với Bác – vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc.
III. KẾT BÀI
Khẳng định giá trị nội dung, nghệ thuật của 2 khổ thơ, vị trí trong toàn bài.
🔻 Xem thêm: