ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA TRUYỆN NGẮN HIỆN 245 VIỆT NAM TRONG CHƯƠNG TRÌNH NGỮ VĂN LỚP 9
I. Các chặng đường sáng tác
– Kháng chiến chống Pháp (1945-1954): Làng;
– Kháng chiến chống Mĩ, miền Bắc xây dựng CNXH: Chiếc lược ngà, Lặng lẽ Sa Pa, Những ngôi sao xa xôi
II. Nội dung phản ánh
1. Bức tranh về đời sống
Phản ánh những nét tiêu biểu của đời sống xã hội và con người Việt Nam trong thời kì lịch sử có nhiều biến cố lớn lao từ sau cách mạng tháng Tám 1945,chủ yếu là hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.
2. Hình ảnh con người
Hình ảnh những con người Việt Nam thuộc nhiều thế hệ trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ được thể hiện sinh động qua một số nhân vật: ông Hai (Làng), anh thanh niên (Lặng lẽ Sa Pa), ông Sáu và bé Thu (Chiếc lược ngà), ba cô gái thanh niên xung phong: Thao, Nho, Phương Định (Những ngôi sao xa xôi).
III. Những đặc sắc về nghệ thuật
1. Ngôi kể
– Ngôi kể thứ nhất: Chiếc lược ngà, Những ngôi sao xa xôi
=> Tác dụng: Các câu chuyện kể trở nên chân thực, gần gũi qua cái nhìn và giọng điệu của chính người chứng kiến câu chuyện.
– Ngôi kể thứ ba: Làng, Lặng lẽ Sa Pa
=> Tác dụng: Các câu chuyện được mở rộng hơn về không gian, tăng tính khách quan của hiện thực.
2. Xây dựng tình huống truyện đặc sắc
– Làng: Tạo tình huống truyện gay cấn;
– Lặng lẽ Sa Pa: Tạo tình huống tự nhiên, tình cờ, hấp dẫn;
– Chiếc lược ngà: Tạo tình huống truyện éo le;
– Những ngôi sao xa xôi: Hoàn cảnh sống, chiến đấu gian khổ, ác liệt.
=> Tác dụng: Đặt nhân vật vào tình huống đặc biệt, từ đó bộc lộ rõ nét đời sống nội tâm, tính cách nhân vật cũng như chủ đề của tác phẩm.