Nghị luận về vấn đề cần từ bỏ thói quen ghen tị (so sánh, đố kị) với người khác.

a. Mở bài

Trong xã hội hiện đại, khi sự chênh lệch về điều kiện sống, năng lực và cơ hội giữa con người ngày càng rõ rệt, việc nhìn nhận sự khác biệt ấy như thế nào lại là yếu tố quyết định đến chất lượng tinh thần và mối quan hệ của mỗi cá nhân. Giữa những khác biệt đó, một thói quen tiêu cực thường nảy sinh chính là sự ghen tị, đố kị và so sánh bản thân với người khác. Đây là vấn đề không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn tác động đến cộng đồng, rất cần được nhìn nhận nghiêm túc và khắc phục.

b. Thân bài

1. Giải thích khái niệm

Ghen tị, hay còn gọi là đố kị, là cảm xúc tiêu cực xuất hiện khi một người cảm thấy thua kém người khác ở một khía cạnh nào đó – về năng lực, thành tựu, ngoại hình, tài sản,… Ghen tị không chỉ là mong muốn có được điều người khác có, mà còn có thể bao hàm cả mong muốn họ không được hưởng điều đó.

2. Biểu hiện và nguyên nhân

Ghen tị biểu hiện ở nhiều hình thức: tức tối khi thấy người khác thành công, nói xấu hay tìm cách hạ thấp người giỏi hơn mình, thậm chí phá hoại những nỗ lực của người khác. Trong gia đình, đó có thể là sự tỵ nạnh giữa anh chị em do cảm giác bị phân biệt đối xử. Trong môi trường công việc, ghen tị dễ phát sinh khi có sự so sánh về lương thưởng, sự ghi nhận hay cơ hội thăng tiến.

Ghen tị được chia làm hai dạng:

Ghen tị tiêu cực (ác ý): Mang đến cảm xúc thù ghét, muốn kéo người khác xuống.

Ghen tị tích cực (thiện ý): Có thể là động lực để hoàn thiện bản thân nếu được điều chỉnh đúng cách.

Nguyên nhân dẫn đến thói quen này thường bắt nguồn từ sự tự ti, mặc cảm, thiếu tự tin, cảm giác bị so sánh hoặc thiếu công bằng. Nó cũng có thể do sự bất ổn trong mối quan hệ, nỗi sợ mất mát hoặc cảm giác không được ghi nhận.

3. Tác hại của ghen tị

Gây đổ vỡ các mối quan hệ, từ gia đình đến xã hội.

Làm nảy sinh cảm xúc tiêu cực: căng thẳng, bất mãn, khổ sở, mất phương hướng.

Làm suy giảm tinh thần làm việc, học tập và sự phát triển bản thân.

Khiến con người dễ rơi vào lối sống tiêu cực, thiếu động lực phấn đấu.

4. Bài học và giải pháp khắc phục

Để loại bỏ thói quen so sánh, ghen tị, mỗi người cần:

Chấp nhận sự khác biệt: Hiểu rằng không ai có thể hoàn hảo hay sở hữu mọi thứ.

Yêu thương và trân trọng chính mình: Tập trung phát triển những điểm mạnh và niềm vui cá nhân.

Rèn luyện sự bao dung, cao thượng: Học cách vui với thành công của người khác và lấy đó làm cảm hứng để cố gắng.

Tạo động lực phát triển bản thân: Theo đuổi mục tiêu riêng, không ngừng học tập và cải thiện năng lực.

Hướng tới sự cạnh tranh lành mạnh: Coi thành công của người khác là tấm gương, chứ không phải là cái gai trong mắt mình.

c. Kết bài

Thói quen ghen tị, đố kị với người khác là một vấn đề tâm lý phổ biến nhưng phức tạp, cần được nhận diện rõ ràng và điều chỉnh kịp thời. Trong một xã hội văn minh, sự phát triển không thể đến từ lòng ganh ghét mà phải xuất phát từ tinh thần tích cực và thái độ cầu tiến. Là học sinh – những chủ nhân tương lai của đất nước – mỗi chúng ta cần rèn luyện thói quen ứng xử văn minh, học cách chế ngự cảm xúc tiêu cực, thay vào đó là sự nỗ lực không ngừng để khẳng định chính mình và lan tỏa cảm hứng tích cực đến những người xung quanh.

Bài làm tham khảo

Trong cuộc sống hiện đại đầy biến động, khi sự phân hóa xã hội ngày càng rõ nét, mỗi người trong chúng ta đều phải đối diện với những khác biệt về điều kiện sống, năng lực hay cơ hội. Trước sự khác biệt ấy, không ít người rơi vào vòng xoáy so sánh, đố kị và ghen tị với người khác. Đây là một thói quen tiêu cực, nếu không được nhận diện và thay đổi kịp thời, sẽ âm thầm hủy hoại đời sống tinh thần cũng như những mối quan hệ xung quanh ta. Vì vậy, việc từ bỏ thói quen ghen tị là điều vô cùng cần thiết để hướng đến một cuộc sống tích cực và lành mạnh hơn.

Ghen tị hay đố kị là trạng thái cảm xúc tiêu cực xuất hiện khi con người cảm thấy mình thua kém người khác về thành công, ngoại hình, tài năng hoặc điều kiện vật chất. Người ghen tị không chỉ mong muốn có được những gì người khác có, mà đôi khi còn mong người khác mất đi những điều đó. Đây là một cảm xúc rất con người, nhưng nếu không được kiểm soát sẽ gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng.

Trong đời sống hằng ngày, chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy những biểu hiện của thói quen ghen tị. Đó có thể là ánh mắt không hài lòng khi thấy bạn bè được khen ngợi, là những lời nói bóng gió nhằm hạ thấp người khác, là cảm giác tức tối khi đồng nghiệp được thăng chức. Trong gia đình, sự ganh đua giữa anh chị em vì cảm giác bị so sánh hay thiên vị cũng là một dạng của ghen tị. Ở môi trường học tập hoặc làm việc, nhiều người trở nên nhỏ nhen, cố tình bôi nhọ hay ngăn cản người khác phát triển chỉ vì họ không chịu được việc có người giỏi hơn mình.

Thực tế, ghen tị có thể chia thành hai dạng. Ghen tị ác ý là dạng nguy hiểm, khiến con người nuôi dưỡng lòng hận thù và tìm cách kéo người khác xuống. Ngược lại, ghen tị thiện ý – nếu được điều chỉnh đúng – lại có thể là một động lực thúc đẩy cá nhân hoàn thiện và vươn lên. Tuy nhiên, ranh giới giữa hai dạng ghen tị này rất mong manh, và không phải ai cũng đủ bản lĩnh để biến cảm xúc tiêu cực thành động lực tích cực.

Nguyên nhân dẫn đến thói quen ghen tị thường xuất phát từ sự tự ti, mặc cảm, thiếu tự tin vào bản thân. Khi một người luôn cảm thấy mình kém cỏi, thua thiệt, họ dễ nảy sinh cảm giác ganh tị với những người thành công hơn. Bên cạnh đó, những tổn thương từ quá khứ, sự thiếu công bằng trong đối xử, hoặc nỗi sợ mất đi điều quan trọng cũng có thể khiến ghen tị trở thành một phản ứng quen thuộc.

Tác hại của thói quen ghen tị là vô cùng nghiêm trọng. Nó khiến con người sống trong tâm lý tiêu cực, căng thẳng, mệt mỏi và đánh mất sự thanh thản trong tâm hồn. Ghen tị còn khiến ta nhìn đời qua lăng kính méo mó, luôn thấy người khác là đối thủ và không thể thật lòng chúc phúc cho ai. Nghiêm trọng hơn, ghen tị có thể phá hoại các mối quan hệ, khiến con người ngày càng cô lập và xa cách với mọi người xung quanh.

Vậy làm sao để từ bỏ thói quen ghen tị? Trước hết, mỗi người cần học cách chấp nhận sự khác biệt. Trên đời không ai là hoàn hảo, cũng chẳng ai có thể sở hữu tất cả. Việc ai đó giỏi hơn mình ở một mặt nào đó là điều hoàn toàn bình thường. Thay vì ghen tị, hãy trân trọng những gì bản thân đang có, phát huy điểm mạnh của mình và không ngừng học hỏi để tiến bộ. Cũng cần hiểu rằng mỗi người có một hành trình riêng, một tốc độ phát triển riêng, không ai giống ai. So sánh chỉ khiến ta thêm mệt mỏi.

Ngoài ra, cần rèn luyện lòng bao dung, học cách vui khi người khác thành công và lấy đó làm cảm hứng tích cực. Đặt mục tiêu cho chính mình, tập trung vào con đường của bản thân, đó mới là cách sống khôn ngoan và tích cực. Khi bạn thực sự yêu bản thân và trân trọng cuộc sống của mình, bạn sẽ không còn thấy cần thiết phải so sánh hay ghen tị với bất kỳ ai.

Tóm lại, thói quen ghen tị, so sánh hay đố kị là một căn bệnh tâm lý âm thầm nhưng nguy hiểm. Nó không chỉ phá hoại bản thân mà còn ảnh hưởng đến người khác. Trong xã hội hiện đại – nơi đề cao giá trị cá nhân và sự phát triển hài hòa – mỗi chúng ta cần học cách kiểm soát cảm xúc, từ bỏ những thói quen tiêu cực và hướng đến lối sống tích cực, nhân văn hơn. Là học sinh, chúng ta càng cần sớm nhận thức và điều chỉnh những cảm xúc chưa đúng đắn, biết trân trọng thành công của người khác, và quan trọng nhất, luôn nỗ lực hết mình để xứng đáng với chính mình.