I/ Kiến thức chung về dạng bài
1/ Viết bài văn giới thiệu một cuốn sách thuộc kiểu bài thuyết minh (văn bản thông tin), được viết nhằm mục đích chia sẻ cảm nhận, đánh giá của người viết về cuốn sách , khuyến khích mọi người đọc sách.
2/ Yêu cầu của kiểu bài
– Giới thiệu được thông tin chính về cuốn sách (tên cuốn sách, tác giả, năm xuất bản, nhà xuất bản, các giải thưởng nếu có).
– Tóm tắt được nội dung cuốn sách
– Nêu nhận xét của bản thân về cuốn sách và khuyến khích mọi người đọc sách.
– Có thể kết hợp phương tiện ngôn ngữ và phương tiện phi ngôn ngữ
3/ Cấu trúc của bài viết gồm ba phần:
– Phần 1: Nêu một số thông tin về tên sách, tên tác giả, nêu cảm nhận hoặc là ấn tượng nổi bật về cuốn sách để thu hút người đọc.
– Phần 2:
+ Tóm tắt nội dung cuốn sách
+ Trình bày nhận xét của bản thân về giá trị của cuốn sách
+ Trích dẫn một vài chi tiết từ cuốn sách để làm rõ cho ý kiến của mình.
– Phần 3: khẳng định giá trị của cuốn sách, khuyến khích, đề nghị mọi người nên đọc cuốn sách đó.
II/ Bài viết tham khảo
Thuyết minh cuốn sách “Không gia đình” (Hector Malot)
1/ Giới thiệu chung về cuốn sách
Trong kho tàng văn học thế giới, có những cuốn sách không chỉ để đọc mà còn để sống cùng và ghi nhớ suốt đời. Không gia đình của Héc-to Ma-lô (Hector Malot) là một trong những tác phẩm như thế. Với hành trình đầy gian truân nhưng sâu sắc về tình người của cậu bé Rê-mi, cuốn sách đã gieo vào lòng người đọc những giá trị nhân văn cảm động và tinh thần vượt lên số phận.
2/ Tóm tắt nội dung cuốn sách
Không gia đình (tên gốc: Sans Famille) là tiểu thuyết nổi tiếng nhất của Héc-to Ma-lô – nhà văn người Pháp, xuất bản lần đầu vào năm 1878. Tuy được viết dành cho lứa tuổi thiếu nhi, nhưng tác phẩm đã vượt qua giới hạn độ tuổi để trở thành một trong những câu chuyện nhân văn nhất của văn học châu Âu. Cuốn sách kể về cuộc đời cậu bé Rê-mi – một đứa trẻ mồ côi, sống trong một gia đình nghèo tại vùng quê nước Pháp. Khi người cha nuôi là Ba-bơ-ranh gặp nạn và không thể lao động, Rê-mi bị bán cho một đoàn xiếc rong do ông già nghệ sĩ Vi-ta-lít làm chủ. Từ đó, cuộc sống của Rê-mi bước sang một trang mới – lang thang khắp các nẻo đường nước Pháp cùng Vi-ta-lít và những con vật biểu diễn thông minh như Ca-pi, Dơ-bi-nô và chú khỉ Giô-li-cơ. Dưới sự chỉ bảo của ông Vi-ta-lít, Rê-mi học được cách biểu diễn, yêu lao động, biết sống có trách nhiệm và đặc biệt là học cách yêu thương người khác. Suốt hành trình, Rê-mi không ít lần phải đối diện với khổ cực: cái đói, cái rét, bệnh tật, thậm chí có thời gian bị giam giữ và lao động trong hầm mỏ. Tuy vậy, cậu bé không bao giờ từ bỏ hy vọng. Trên đường đi, Rê-mi gặp được Ma-ti-a – một cậu bé có hoàn cảnh tương tự, giàu lòng nhân hậu và tài năng âm nhạc. Hai người trở thành bạn thân và sát cánh bên nhau trong mọi thử thách.
3/ Giá trị của cuốn sách
a/ Nội dung
Làm nên tiếng vang của tác phẩm, không gì khác, chính ở giá trị nội dung giàu tính nhân văn. “Không gia đình” là một bản anh hùng ca về tình người giữa cuộc đời đầy khắc nghiệt.Tác phẩm thể hiện rõ tình yêu thương, lòng nhân ái và sự gắn bó giữa con người với con người – điều quý giá nhất trong cuộc sống. Dù là ông già Vi-ta-lít khắc khổ, cậu bé Ma-ti-a lanh lợi hay bà cụ chủ trọ nghèo khổ, tất cả đều hiện lên bằng tấm lòng bao dung, hết lòng vì nhau. Họ là ánh sáng nhân văn sưởi ấm cho cuộc đời u ám của Rê-mi.
Tác phẩm cũng là bài học về nghị lực sống phi thường. Trong suốt hành trình phiêu bạt, Rê-mi phải đối diện với đói rét, bệnh tật, sự lừa dối và cả cái chết. Nhưng cậu chưa bao giờ đầu hàng số phận. Cậu bé mồ côi ấy vẫn kiên cường bước đi, vẫn giữ vững niềm tin rằng mình sẽ tìm thấy một mái nhà đúng nghĩa. Qua đó, tác phẩm nhắn nhủ đến người đọc: Trong mọi hoàn cảnh, hãy tin vào bản thân và giữ cho ngọn lửa hy vọng không bao giờ tắt.
Và tác phẩm cũng mang giá trị hiện thực sâu sắc khi phản ánh chân thật xã hội châu Âu thế kỷ XIX với những cảnh đời cơ cực: trẻ em bị bóc lột lao động, người nghèo sống lay lắt, những đứa trẻ mồ côi bị bỏ rơi… Không lên án gay gắt, nhưng bằng lời kể nhẹ nhàng mà đầy xót xa, Héc-to Ma-lô khiến người đọc không thể làm ngơ trước những bất công và đau khổ ấy.
Ngoài ra, Không gia đình cũng khơi dậy trong mỗi người tình cảm gia đình thiêng liêng – thứ tình cảm tưởng chừng như giản dị nhưng lại quý giá vô cùng. Càng đi xa, càng chịu đựng tổn thương, Rê-mi càng khao khát có một nơi được gọi là “nhà”. Và đó cũng là khát vọng chung của biết bao tâm hồn lạc lõng trong cuộc đời.
b/ Nghệ thuật
Không chỉ giàu tính nhân văn, Không gia đình còn có giá trị nghệ thuật lớn. Héc-to Ma-lô đã tạo nên một thế giới nhân vật phong phú, sinh động và rất “đời”. Nhân vật Rê-mi được xây dựng với chiều sâu tâm lý: vừa hồn nhiên, ngây thơ của trẻ nhỏ, lại vừa trưởng thành, hiểu chuyện, có trái tim nhân hậu và nghị lực phi thường. Những nhân vật phụ như ông Vi-ta-lít, cậu Ma-ti-a, bà Mi-li-gan hay chú chó Ca-pi, khỉ Giô-li-cơ… đều được khắc họa sống động, tạo nên bức tranh đa sắc của cuộc sống.
Tác phẩm có kết cấu chặt chẽ, lôi cuốn, dẫn dắt người đọc qua từng chặng đường phiêu lưu hồi hộp nhưng đầy cảm xúc. Các tình tiết được sắp xếp hợp lý, có cao trào, có lắng đọng, kết hợp giữa hành động và nội tâm, khiến câu chuyện vừa hấp dẫn vừa thấm thía.
Về ngôn ngữ, Héc-to Ma-lô sử dụng lối kể nhẹ nhàng, tinh tế mà giàu cảm xúc, phù hợp với cả thiếu nhi lẫn người lớn. Mỗi chương như một lát cắt chân thực về cuộc sống, đậm chất điện ảnh, dễ hình dung, dễ rung cảm.
Đặc biệt, tác giả thành công trong việc kết hợp chất hiện thực và chất trữ tình – phản ánh xã hội một cách chân thật nhưng không làm người đọc bi quan, bởi lồng trong đó là ánh sáng của tình thương, của hi vọng, và niềm tin vào điều tốt đẹp.
4/ Khẳng định giá trị cuốn sách, khuyến khích mọi người đọc sách
Đọc Không gia đình, ta không chỉ thấy được hiện thực xã hội Pháp thế kỷ XIX – nơi người nghèo phải vật lộn để tồn tại, mà còn được truyền cảm hứng sống: sống nhân hậu, sống mạnh mẽ và luôn giữ hy vọng. Cuốn sách là bài học lớn về tình yêu thương, sự sẻ chia và lòng biết ơn. Đây không chỉ là câu chuyện của Rê-mi, mà còn là câu chuyện của bao đứa trẻ trong đời thực – những người đang tìm kiếm nơi thuộc về, tìm kiếm yêu thương giữa dòng đời. Đây là một cuốn sách đáng đọc, đáng trân trọng, và xứng đáng được giới thiệu rộng rãi đến mọi thế hệ độc giả.