Trong bài thơ Thu vịnh của Nguyễn Khuyến – một thi phẩm đặc sắc viết về mùa thu ở làng quê Bắc Bộ, hai câu thực: “Nước biếc trông như tầng khói phủ / Song thưa để mặc bóng trăng vào” gợi cho em cảm xúc bâng khuâng trước một khung cảnh thu trong trẻo và thanh tĩnh.
Câu thơ đầu vẽ nên mặt nước thu trong xanh, ánh lên sắc “biếc”, nhưng không rõ ràng, sắc nét mà mờ ảo, nhẹ như “tầng khói phủ”. Từ “trông như” cho thấy cái nhìn đầy cảm xúc, không hẳn là tả thực mà là một sự thẩm thấu qua tâm hồn thi nhân. Đến câu thơ thứ hai, hình ảnh “song thưa” – cửa sổ có nan thưa – được “để mặc” cho bóng trăng len lỏi vào bên trong gợi nên sự tĩnh tại tuyệt đối. Không gian ấy không bị con người can thiệp mà hoàn toàn thuộc về thiên nhiên. Từ “để mặc” cho thấy thái độ ung dung, thụ động, như thể nhà thơ muốn hòa vào cảnh thu, buông mình trước sự thanh bình, nhẹ nhõm của trời đất.
Hai câu thơ để lại trong em ấn tượng sâu sắc về vẻ đẹp của thiên nhiên mùa thu – một vẻ đẹp yên ả, thanh khiết và đầy chất thơ. Đó không chỉ là cảnh vật, mà còn là tấm gương phản chiếu tâm hồn nhàn tản, giao hòa với trời đất của nhà thơ Nguyễn Khuyến.