I/ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
Mùa tháng mười gặt hái xong, đồng trải rộng mênh mông. Ba một mình giữ luôn cả ba con trâu nhạy họng có tiếng của Năm. Còn Năm thì lom khom mót từng bông lúa rơi rụng đem đổi bún nhà bà Hai khóm cuối làng. Trưa đến, trời nắng như đổ lửa, diều hâu lượn cao tít giữa nền trời trong xanh, hí buồn bã. Hai đứa gom trâu lại, dắt nhau vào ngôi mộ cổ, nằm lăn ra, ăn bún nóng với khế chua, mắm sống. Trong những bữa tiệc như thế, bao giờ Ba cũng luôn mồm quát: “Cái con nhỏ này, có bao nhiêu khế chua mày cứ giành mà ngốn hết!”. Và Năm cũng phụng phịu cự lại: “Anh ăn mặn như quỷ, không chừa em một con mắm sống nào cả…”.
[..]
Qua rồi những ngày đầu cạo trọc cho dễ đánh nhau, tóc để chỏm cho mát đầu. Qua rồi những ngày cởi áo phanh ngực cho bạn bắt đỉa. Qua rồi những ngày rủ nhau lặn xuống nước, mở trừng mắt nhìn sát vào nhau xem ai chớp mắt trước…
Vắng nhau vài buổi, anh chàng Ba thường đứng mãi sau chuôi cày, nhìn ra trước đầu đôi trâu bất trị, lòng bâng khuâng vô hạn khi nghe một cô hàng xóm đi lấy chồng, khi thấy một nhành cau tươi, một vài thiếp trầu nhà ai tặng mẹ, đặt giữa bàn.
(Trích Những ngày thơ ấu – Hoàng Văn Bốn, dẫn theo Tài liệu dạy học Ngữ văn địa phương Đồng Nai, Trần Thanh Bình (Chủ biên), NXB Giáo dục Việt Nam, năm 2018)
Câu 1. (0,5 điểm) Chỉ ra một phép liên kết hình thức được sử dụng trong hai câu văn sau: Ba một mình giữ luôn cả ba con trâu nhạy họng có tiếng của Năm. Còn năm thì lom khom mót từng bông lúa rơi rụng đem đồi bùn nhà bà Hai khóm cuối làng.
Câu 2. (0,5 điểm) Nhân vật Ba có tâm trạng như thế nào khi nghe một cô hàng xóm đi lấy chồng, khi thấy một nhành cau tươi, một vài thiếp trầu nhà ai tặng mẹ, đặt giữa bàn?
Câu 3. (1,0 điểm) Xác định và nêu tác dụng của một phép tu từ được sử dụng trong đoạn văn sau: Qua rồi những ngày đầu cạo trọc cho dễ đánh nhau, tóc để chỏm cho mát đầu. Qua rồi những ngày cởi áo phanh ngực cho bạn bắt đỉa. Qua rồi những ngày rủ nhau lặn xuống nước, mà trừng mắt nhìn sát vào nhau xem ai chớp mắt trước..
Câu 4. (1,0 điểm) Em nhận xét gì về cuộc sống của những đứa trẻ và tình cảm của nhà văn được thể hiện trong đoạn trích?
II/LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm) Hãy viết một đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày ý nghĩa của những kí ức tuổi thơ đối với mỗi người.
Câu 2. (5,0 điểm) Cảm nhận đoạn thơ sau:
Ngày ngày mặt trời di qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bày mươi chín mùa xuân…
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!
(Trích Viếng lăng Bác – Viễn Phương – Ngữ văn 9, Tập 2, NXB Giáo dục Việt Nam, năm 2020)