Phần I/ ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc văn bản sau:
HẠNH PHÚC
(Trích)
“Má bận bao nhiêu là việc
Nên dành cho ba
Cái hạnh phúc đưa con đến trường
Mười bảy tuổi đời con
Ba mới có niềm vui của những người cha, người mẹ.
Ba vẫn ước được dặn con
Những điều rất thừa
mà riêng trái tim mới hiểu
Được dắt tay con băng qua đường.
Được cười dưới mưa
khi nước thấm vào lưng
Được mất ngủ bên con
vì một đề thi “hóc búa”
Phải ba mươi năm
Đất nước mới có ngày mình tự do đi ngoài phố
Và mỗi hạt cát ở sân trường
Mới lấp lánh màu đỏ, màu xanh.
Thầy giáo, cô giáo của con
Rất trẻ, rất hiền lành
(Có người ba từng quen trên chiến khu)
Sáng mai này vụt lớn cao trên bục giảng
Ôi được nhìn bằng trái tim phập phồng, lo lắng
Được nhìn bằng đôi mắt trẻ của con
Có hạnh phúc nào lớn hơn
Như sáng mai nầy ba đưa con đến lớp…
[…]
Má bận đi công tác
Nên dành cho ba
Cái hạnh phúc đưa con đến trường
Cái hạnh phúc trong lành như hơi thở của con
Cái hạnh phúc nửa đời người ba mới gặp!”
Nha Trang, 11-1975, (Giang Nam, Thơ với tuổi thơ. NXB Kim Đồng, 2002)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1(0,5 điểm). Xác định thể thơ của văn bản.
Câu 2(0,5 điểm) Ghi lại ba từ ngữ, hình ảnh thể hiện mong ước của người cha trong mười ba dòng thơ đầu.
Câu 3 (1,0 điểm). Bài thơ Hạnh phúc được viết vào tháng 11 năm 1975, sau ngày đất nước thống nhất. Hoàn cảnh ra đời đó giúp em hiểu những đóng thơ sau như thế nào?
“Phải ba mươi năm
Đất nước mới có ngày minh tự do đi ngoài phố
Và mỗi hạt cát ở sân trường
Mới lấp lánh màu đỏ, màu xanh “
Câu 4 (1,0 điểm). Phân tích tác dụng của việc lặp lại từ ngữ trong hai dòng thơ:
“Ôi được nhìn bằng trái tim phập phồng, lo lắng
Được nhìn bằng đôi mắt trẻ của con”
Câu 5 (1,0 điểm) Hạnh phúc có thể là những điều nhỏ bé, giản dị. Hãy chia sẻ một niềm hạnh phúc giản dị của mình và cho biết vì sao em trân trọng điều đó (trình bày khoảng 5-7 dòng).
- VIẾT (6.0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm)
Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích năm dòng thơ cuối của văn bản Hạnh phúc được trích ở phần Đọc hiểu.
Câu 2 (4,0 điểm)
Những năm tháng học tập dưới mái trường là quãng thời gian quý giá với biết bao niềm vui bên thầy cô, bạn bè,… Tuy nhiên, không phải ai cũng cảm nhận được điều đó. Em hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 400 chữ) trả lời câu hỏi: Làm thế nào để luôn tìm thấy niềm vui tuổi học trò?
HƯỚNG DẪN LÀM BÀI
Phần I. Đọc hiểu
Câu 1.
Văn bản trên được viết theo thể thơ tự do.
Câu 2.
Ba từ ngữ, hình ảnh thể hiện mong ước của người cha trong mười ba dòng thơ đầu là:
- Được dắt tay con băng qua đường
- Được cười dưới mưa
- Được mất ngủ bên con vì một đề thi hóc búa.
Câu 3.
Bài thơ Hạnh phúc được viết vào tháng 11 năm 1975, sau ngày đất nước thống nhất. Hoàn cảnh ra đời đó giúp em hiểu được niềm vui sướng, hạnh phúc ngập tràn, nỗi xúc động thiêng liêng của người cha cũng là của cả dân tộc trước cuộc sống hoà bình đã trở lại. Sau ba mươi năm chiến tranh gian khổ, người cha mới được sống trong tự do, mới có niềm vui giản dị : “tự do đi ngoài phố” , ngắm nhìn những “hạt cát ở sân trường” lung linh sắc màu xanh, đỏ. Đó là niềm hạnh phúc lớn lao mà chỉ những ai từng đi qua chiến tranh mới thấm thía hết.
Câu 4.
Việc lặp lại từ ngữ trong hai dòng thơ : “Ôi được nhìn bằng trái tim phập phồng, lo lắng/ Được nhìn bằng đôi mắt trẻ của con” có tác dụng:
- Nhấn mạnh niềm hạnh phúc ngập tràn của người cha khi được đồng hành, thấu hiểu và cảm nhận thế giới qua đôi mắt trẻ thơ.
- Qua đó thể hiện tình yêu con tha thiết, niềm biết ơn, trân trọng với hoà bình.
- Tạo sự liên kết giữa hai dòng thơ, làm cho lời thơ giàu nhạc tính.
Câu 5.
Hạnh phúc có thể chỉ là những điều nhỏ bé, giản dị. Với em, hạnh phúc là được ngồi bên mâm cơm gia đình mỗi tối, được nghe những lời hỏi han ân cần của bố mẹ. Giữa những bộn bề lo toan của cuộc sống, khoảnh khắc ấy đem lại cho em sự bình yên và ấm áp. Em trân trọng những giây phút ấy bởi chúng giúp em hiểu rằng: hạnh phúc không ở đâu xa, mà hiện diện trong từng ánh mắt, nụ cười của những người thân yêu – là chốn để em trở về, là nơi trái tim em luôn hướng tới.
Phần II. VIẾT
Câu 1.
Năm dòng thơ cuối khép lại bài thơ bằng những cảm xúc nghẹn ngào và sâu lắng về một niềm hạnh phúc vừa giản dị, vừa thiêng liêng. Khi “má bận đi công tác”, người cha – sau bao năm kháng chiến gian lao – lần đầu tiên có dịp thực hiện một công việc đời thường: “đưa con đến trường”. Điều tưởng chừng nhỏ bé ấy lại khiến trái tim ông thổn thức, bởi đó là niềm vui giản dị mà chiến tranh đã từng tước đi. Điệp ngữ “cái hạnh phúc” được lặp lại ba lần như những đợt sóng cảm xúc dâng lên trong lòng người cha, nhấn mạnh sự quý giá của những điều bình thường nay mới có được. Hạnh phúc ấy “trong lành như hơi thở của con” – thuần khiết, nhẹ nhàng mà sâu xa, như dòng chảy âm thầm của tình yêu thương cha dành cho con vậy. Đặc biệt, câu thơ cuối “Cái hạnh phúc nửa đời người ba mới gặp!” chứa đựng nỗi xót xa lặng lẽ. Đó không chỉ là lời cảm thán muộn màng của một người cha, mà còn là tiếng lòng của một thế hệ từng đánh đổi tuổi xuân và bình yên để đất nước có ngày thống nhất. Những câu thơ tự do dài ngắn không đều, lời thơ giản dị như hơi thở, như nhịp đập của đời sống, Giang Nam không cần lên gân hay tô vẽ – ông chỉ nhẹ nhàng ghi lại một khoảnh khắc, nhưng đủ sức lay động tâm hồn người đọc về giá trị vĩnh cửu của hòa bình, của gia đình và tình phụ tử trong đời sống con người.
Câu 2.
Tuổi học trò là quãng thời gian đẹp đẽ và trong trẻo nhất trong đời người. Thế nhưng, không phải ai cũng cảm nhận được niềm vui trong khoảng thời gian ấy. Đặt ra câu hỏi “Làm thế nào để luôn tìm thấy niềm vui tuổi học trò?” không chỉ là lời nhắc nhở mỗi người học sinh, mà còn là một cách nhìn sâu hơn vào giá trị của học đường trong hành trình trưởng thành, khôn lớn.
Trước hết, cần hiểu rõ thế nào là niềm vui tuổi học trò. Đó có thể hiểu là cảm giác hạnh phúc, nhẹ nhàng khi được học tập, được gắn bó với thầy cô, bạn bè và được sống đúng lứa tuổi của mình. Niềm vui ấy có thể đến từ một tiết học thú vị, một lời khen nhỏ của thầy cô, một bí mật với bạn bè, hay đơn giản là ánh nắng dịu dàng , tiếng chim hót líu lo trên sân trường mỗi sáng.
Thực tế, có những bạn học sinh vì áp lực điểm số, kỳ vọng của gia đình hay khó khăn trong giao tiếp mà dần thu mình lại, đánh mất niềm vui của tuổi học trò. Bởi vậy, hơn bao giờ hết, mỗi người cần học cách thấu hiểu bản thân và cảm thông với người khác. Hãy mở lòng, sẻ chia, và biết hài lòng với những điều giản dị xung quanh – đó là bước đầu để mỗi ngày đến trường trở nên ý nghĩa hơn.
Để tìm thấy niềm vui, mỗi học sinh cần có thái độ học tập tích cực. Khi ta học với tâm thế yêu thích, tìm ra ý nghĩa trong việc tiếp thu tri thức thì dù là môn học khó cũng trở nên nhẹ nhàng hơn. Học không chỉ để đạt điểm cao mà còn là quá trình khám phá thế giới, rèn luyện bản thân – điều đó tự thân đã là một niềm vui sâu sắc.
Bên cạnh đó, biết trân trọng và vun đắp tình bạn, tình thầy trò cũng là cách giữ gìn niềm vui học đường. Một cái ôm động viên, một lần chia sẻ bài tập, hay chỉ là ánh mắt cảm thông khi bạn mình buồn… đều là những khoảnh khắc làm nên hạnh phúc. Hãy sống chan hòa, chân thành, rồi ta sẽ nhận lại những tình cảm đáng quý.
Không chỉ vậy, các bạn học sinh cũng nên tham gia các hoạt động ngoại khóa, văn nghệ, thể thao để cân bằng học tập và giải trí. Những giờ phút cùng nhau hát vang, thi đấu, hay lao động tập thể không chỉ tạo tiếng cười mà còn giúp ta gắn kết với trường lớp – nơi từng ngày đang nuôi dưỡng tâm hồn ta lớn lên.
Tuổi học trò trôi qua rất nhanh, chỉ khi biết sống trọn vẹn, yêu thương và học tập bằng tất cả sự chân thành, ta mới có thể chạm tới niềm vui thực sự. Bởi điều hạnh phúc nhất không phải là đạt được điều gì to lớn, mà là mỗi ngày đến trường đều có thể mỉm cười và cảm thấy mình đang trưởng thành về cả tâm hồn và nhận thức.
BÀI VIẾT LIÊN QUAN:
