1. Mở bài
- Giới thiệu khái quát về đề tài nghị luận: So sánh hai tác phẩm văn học.
- Dẫn dắt vấn đề bằng cách nêu điểm chung nổi bật giữa hai tác phẩm (có thể là chủ đề, phong cách, bối cảnh hoặc tư tưởng).
- Giới thiệu hai tác phẩm cần so sánh (nêu tên tác giả, tác phẩm) và xác định phương diện so sánh chính.
2. Thân bài
a. Phân tích từng tác phẩm
Tác phẩm thứ nhất:
- Khái quát chung:
- Giới thiệu tác giả (phong cách sáng tác, vị trí trong nền văn học…).
- Giới thiệu tác phẩm (hoàn cảnh ra đời, vị trí trong sự nghiệp của tác giả).
- Phân tích nội dung:
- Đề tài, chủ đề tác phẩm.
- Cốt truyện, tình huống truyện.
- Hệ thống nhân vật và ý nghĩa tư tưởng.
- Thông điệp chính mà tác giả gửi gắm.
- Phân tích nghệ thuật:
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật.
- Nghệ thuật trần thuật (ngôi kể, giọng điệu, kết cấu…).
- Ngôn ngữ, hình ảnh, biểu tượng đặc sắc.
Tác phẩm thứ hai: (Tương tự như trên)
b. So sánh hai tác phẩm
- Điểm tương đồng:
- Về nội dung:
- Cùng đề tài, chủ đề (nếu có).
- Những điểm giống nhau trong cốt truyện, tình huống truyện, thông điệp nhân văn…
- Về nghệ thuật:
- Phương thức trần thuật, cách xây dựng nhân vật, giọng điệu, bút pháp…
- Về nội dung:
- Điểm khác biệt:
- Về nội dung:
- Sự khác nhau trong cách triển khai đề tài, tình huống truyện, nhân vật.
- Những điểm khác biệt trong thông điệp, tư tưởng tác phẩm.
- Về nghệ thuật:
- Sự khác nhau trong cách xây dựng nhân vật, trần thuật, ngôn ngữ, giọng văn…
- Về nội dung:
c. Lí giải sự tương đồng và khác biệt
- Hoàn cảnh sáng tác, bối cảnh lịch sử – xã hội ảnh hưởng đến tư tưởng và nội dung tác phẩm.
- Phong cách sáng tác riêng của từng tác giả, quan niệm nghệ thuật khác nhau dẫn đến sự khác biệt trong cách thể hiện.
- Ảnh hưởng của trào lưu, dòng văn học mà mỗi tác phẩm thuộc về.
3. Kết bài
- Khái quát lại những điểm tương đồng và khác biệt chính giữa hai tác phẩm.
- Đánh giá ý nghĩa, giá trị của hai tác phẩm trong nền văn học.
- Khẳng định tài năng, phong cách riêng của hai tác giả và những đóng góp của họ.