Ga tàu tuổi thơ
(Lược đoạn đầu: Tôi rất sợ những buổi chiều thu im ắng, bàng bạc trôi qua cuộc đời mình. Nó gợi nhớ cho tôi về những tháng năm tuổi thơ chiều nào cũng ra ngõ ngóng những chuyến tàu ngược chở nặng niềm mong mỏi […] Khi ấy mẹ tôi bị bệnh nặng, bố gói ghém tất cả gia tài và tình yêu đưa mẹ lên chuyến tàu xuôi xuống Hà Nội chữa bệnh, nhà chỉ còn ba anh em chăm nhau)
Ở ngõ nhà tôi có một cây bạch đàn to, mỗi hôm ra ngóng bố mẹ tôi lại lấy mảnh trai cứa lên thân cây một vạch. Cho đến buổi chiều hôm ấy anh tôi đếm trên thân cây thấy vừa tròn mười lăm vạch. Chiều ấy khi trời đã tối hẳn, anh tôi đã dắt thằng út em vào nhà, tôi vẫn còn đứng nán lại nhìn một lần nữa phía con đường mòn. Tôi bỗng hét lên sung sướng vì đã nhìn thấy bóng dáng thân quen của bố mẹ đang đi về phía chúng tôi. Buổi chiều muộn ấy là một buổi chiều tràn ngập niềm vui, thằng út em sà vào vòng tay, dụi dụi vào ngực mẹ như nó vẫn còn nhớ mùi hương của sữa. Anh cả vừa hát, vừa nhảy chân sáo đi đằng sau. Bố công kênh tôi trên đôi vai đã gầy sọp đi vì vất vả. Tối ấy cả nhà trải chiếu ra giữa sân ngập tràn ánh trăng, mẹ lại hát ru em ngủ, bố kể nốt câu chuyện cổ tích ‘‘Cây khế’’ còn dang dở 15 ngày trước…
Rồi khi em út tôi bị ung nhọt mọc đầy người, bố mẹ lại một lần nữa gồng gánh niềm tin xuôi tàu về Hà Nội. Nhà chỉ còn hai anh em chăm nhau nhưng vẫn không quên chiều chiều lại ra ngõ ngóng. Mấy đứa trẻ con trong xóm chơi bắn bi với tôi bị thua nên ghét tôi lắm, cứ chiều thấy anh em tôi ra ngõ là chúng lại xúm vào trêu rất ác: ‘‘Đồ mồ côi! Anh em nhà mồ côi bị bố mẹ bỏ rơi. Ê ồ! Ê ồ!’’ Tôi vừa gào khóc vừa nhặt đất đá ném lũ trẻ. Anh cả cõng tôi trên lưng đi về phía con đường mòn, chúng tôi cứ đi từ khi mặt trời bắt đầu xuống núi đến khi tôi mỏi mắt cũng không nhìn rõ hướng đi. Lúc ấy tôi khóc khản cả cổ còn anh trai thì luôn miệng dỗ dành:
– Em gái ngoan nào, để anh cõng em đi tìm bố mẹ đi tìm em út nhé. Rồi mai anh đi hái quả đùm đũm chín mọng đỏ cho ăn nhé.
Đấy là lần đầu tiên chúng tôi nhìn thấy ga tàu, hai đứa trẻ con cõng nhau đứng lọt thỏm giữa sân ga im ắng, khách xuống tàu đã về hết tự lúc nào. Anh tôi đứng lặng rất lâu, tôi thấy có vài giọt nước ấm rơi xuống đôi bàn tay đang bá vào cổ anh. Tôi biết là anh đang khóc, nhưng sau đó anh lại xốc tôi lên và cõng quay trở lại con đường mòn khi nãy.
Tôi không thể nhớ nổi có biết bao buổi chiều đã đi qua cuộc đời chúng tôi buồn bàng bạc như thế. Bởi em tôi bệnh rất nặng, phải mấy năm sau em mới thật sự khỏi bệnh. Trong lúc bố mẹ tôi gồng gánh trên đôi vai mình những gian nan, vất vả chạy chữa khắp nơi để cứu lấy sinh mạng em tôi, thì anh trai đã phải lớn lên trước tuổi để che chở, bao bọc thứ niềm tin nhỏ bé trong tôi. Từ tình yêu thương đó tôi lớn lên từng ngày một, tôi hiểu ra rằng những chuyến đi của bố mẹ có ý nghĩa lớn lao như thế nào, tôi cũng hiểu rằng anh cả là một người anh thật tuyệt vời. Lúc bố mẹ vắng nhà anh đã đứng vững, đã làm cái “nóc nhà” để che chở vỗ về và cả tha thứ cho bầy em bé nhỏ của mình.
Cho đến mãi sau này tôi cũng không bao giờ quên những buổi chiều anh trai tôi dắt tôi ra ngõ ngóng người thân trở về. Cây bạch đàn ở ngõ đã bao lần thay vỏ, những vết khắc năm xưa đã không còn nữa nhưng vết khắc tuổi thơ thì vẫn luôn hằn trong tâm trí chúng tôi. Để sau này khi dòng xoáy cuộc đời có cuốn chúng tôi về đâu đi nữa thì những buổi chiều ngang qua cuộc đời sẽ giúp tôi tìm về nguồn cội để biết yêu thương và được yêu thương thật nhiều trong vòng tay ấm áp của gia đình.
(Vũ Thị Huyền Trang, Ga tàu tuổi thơ, báo Tài hoa trẻ, số 750 ngày 15.02.2012)
I. Mở bài
Giới thiệu khái quát về tác giả Vũ Thị Huyền trang, tác phẩm Ga tàu tuổi thơ và nêu đánh giá chung về tác phẩm.
– Vũ Thị Huyền Trang là cây bút trẻ viết nhiều với hơn 300 truyện ngắn, 200 tản văn và 100 bài thơ.
– Tác phẩm “Ga tàu tuổi thơ” kể về kỉ niệm của nhân vật “tôi” với hình ảnh ga tàu. Qua đó thể hiện tình cảm gia đình thắm thiết, yêu thương để lại niềm xúc động sâu xa trong lòng độc giả.
II. Thân bài
* Phân tích nội dung , chủ đề đặc sắc của tác phẩm
Tác phẩm “Ga tàu tuổi thơ” kể về kỉ niệm của nhân vật “tôi” với hình ảnh ga tàu. Không phải tự nhiên tác giả có kí ức sâu đậm với nơi này như vậy. Nó gắn liền với hoàn cảnh khi trước của gia đình, khi người mẹ bị bệnh nặng, người bố đã đưa mẹ lên Hà Nội trên chuyến tàu đó. Ba anh em nhân vật “tôi” từ đó phải tự đùm bọc chăm sóc nhau và hàng ngày ngóng đợi ở ga tàu đợi bố mẹ quay trở về.
Truyện ngắn đã bày tỏ nỗi niềm cảm thông, thấu hiểu với nỗi cô đơn, vất vả của những đứa trẻ khi cha mẹ vắng nhà. Qua đó, nhà văn ngợi ca tình yêu thương, đoàn kết trong tình anh em của những đứa trẻ.
Trong hoàn cảnh bố mẹ vắng nhà, hình ảnh người anh cả được thể hiện ấn tượng. Bố mẹ chưa biết bao giờ sẽ trở về, người anh được giao trách nhiệm chăm sóc các em. Người anh đã vất vả lo từ việc nấu nướng đến lấy nước tắm giặt cho các em. Công việc này không hề dễ dàng với một người con trai, tuy nhiên người anh luôn cố gắng hết sức để hoàn thành việc chăm lo cho các em. Người anh rất yêu thương các em của mình, nhà gần hết gạo, người anh dù phải làm việc rất vất vả nhưng cũng chỉ ăn một ít còn lại nhường cho các em. Đến khi nhận được gạo bố mẹ gửi từ trên Hà Nội về, các em đều vui vẻ vì không sợ đói nhưng người anh chỉ lo lắng cho bố mẹ ở trên đó có khỏe mạnh không, bệnh của mẹ ra sao. Từ đó chứng tỏ anh là người rất tình cảm và biết lo lắng cho gia đình, người thân. Rồi sau đó khi bố mẹ đã trở về, lại đến người em út bị bệnh tật, chỉ còn hai anh em, người anh lại cố gắng hết sức để chăm lo cho em thật tốt, ngày ngày cõng người em đến bên ga tàu chờ đợi. Những chuyến tàu đi hoặc trở về đều mang niềm tin, hi vọng của người anh đi về mong cầu hạnh phúc cho gia đình anh.
– Phân tích nghệ thuật tự sự đặc sắc của tác phẩm.
+ Chọn ngôi kể thứ nhất: Nhân vật “tôi” mang dáng dấp tác giả, là loại nhân vật vừa khách quan vừa chủ quan; trực tiếp bộc bạch nỗi lòng.
+ Điểm nhìn nghệ thuật: từ điểm nhìn của nhân vật Tôi
+ Đặt nhân vật rơi vào một tình thế khiến nhân vật giác ngộ (tình huống nhận thức): Bố mẹ mang em út đi chữa bệnh, nhà chỉ còn hai anh em chăm nhau, chiều chiều ra ngõ ngóng bố mẹ, bị lũ trẻ con trong xóm trêu chọc, anh cõng em đi tìm bố mẹ, anh đã là cái “ nóc nhà” để che chở, vỗ về và tha thứ cho bầy em bé nhỏ của mình.
+ Cốt truyện đơn giản kể về những chuyến đi của bố mẹ và những buổi chiều ra ngõ ngóng trông người thân trở về, văn phong nhẹ nhàng mà thấm thía
+ Ngôn từ giản dị, hiện đại, mang đậm hơi thở cuộc sống
*Đánh giá:
+ Đánh giá về các phương diện nghệ thuật trong việc góp phần làm nên vẻ đẹp của tác phẩm: câu chuyện kể về những ký ức tuổi thơ đã khắc sâu trong tâm trí của nhân vật tôi; thông qua những ký ức đó, hiểu được tình cảm các thành viên trong gia đình dành cho nhau; ngợi ca tình cảm gia đình, tầm quan trọng của gia đình.
+ Đánh giá về tài năng và phong cách của nhà văn: Nghệ thuật tự sự của truyện ngắn đã góp phần tô đậm nét riêng trong phong cách nghệ thuật của nhà văn Vũ Thị Huyền Trang.
III. Kết bài
Khẳng định giá trị tác phẩm:
“Ga tàu tuổi thơ” là một truyện ngắn xúc động về tình cảm gia đình, nhấn mạnh sự hy sinh, tình yêu thương và gắn bó giữa các thành viên. Những chi tiết chân thực về cuộc sống khó khăn nhưng ấm áp tình thân giúp tác phẩm chạm đến trái tim người đọc.
Tác động của tác phẩm:
Nhắc nhở mỗi người về ý nghĩa thiêng liêng của gia đình, về những khoảnh khắc nhỏ bé nhưng đáng trân trọng trong cuộc sống. Dù cuộc sống có đưa ta đi xa đến đâu, tình cảm gia đình vẫn là điểm tựa vững chắc, là nơi để quay về.
Bài văn tham khảo
Napoleon, một vị tướng tài ba, vị vua anh minh của nước Pháp, người đã cầm thanh gươm đi chinh phục khắp trời Âu, cuối cùng lại thừa nhận sức mạnh của cây bút hơn là thanh gươm: “Trên đời có hai loại sức mạnh, đó là thanh gươm và cây bút. Thanh gươm thì đoạt thành chiếm đất, cây bút chinh phục lòng người.” Đúng vậy, dưới những ngòi bút điêu luyện ấy đã có biết bao tác phẩm ra đời, nó đi sâu vào tiềm thức, len lỏi trong tâm trí mỗi người để rồi để lại bao nhiêu rung cảm, làm xao xuyến tâm hồn người đọc qua nhiều thế hệ. Vũ Thị Huyền Trang cũng vậy, bằng việc sử dụng nghệ thuật kể chuyện độc đáo, cô đã mang đến truyện ngắn “Ga tàu tuổi thơ”, gợi nên nhiều nghĩ suy về cuộc đời.
Vũ Thị Huyền Trang là một nhà văn tiềm năng của hội viên VHNT tỉnh Phú Thọ. Dưới ngòi bút của mình, cô đã mang đến hơn 300 truyện ngắn, 200 tản văn và 100 bài thơ, trong đó có thể kể đến tác phẩm “Ga tàu tuổi thơ” một tập truyện ngắn đầy sâu sắc xoay quanh đề tài gia đình, khơi gợi nên những dòng ký ức ẩn sâu trong lòng của độc giả. “Ga tàu tuổi thơ” kể về cô bé với hành trình chờ đợi bố mẹ xuống Hà Nội chữa bệnh quay về. Sau đó người em út bị ung nhọt, chỉ còn hai anh em ở nhà ngóng trông thêm lần nữa. Từ đó chủ đề câu chuyện không chỉ đơn giản là tình cảm gia đình, sâu trong đó còn là tình yêu thương của các anh chị em trong gia đình.
Trong truyện ngắn, người kể chuyện đóng vai trò rất quan trọng bởi người kể chuyện là chủ thể của hành động, có nhiệm vụ sáng tạo và trình bày câu chuyện, đồng thời làm rõ mối quan hệ giữa nhân vật và hoàn cảnh. Bằng việc sử dụng ngôi kể thứ nhất, Huyền Trang đã mang đến cho độc giả một thế giới văn chương đầy sinh động và hấp dẫn. Dưới góc nhìn của nhân vật tôi-người con thứ hai, tác phẩm đã nhấn mạnh sự mong mỏi, chờ đợi với niềm hy vọng lớn lao rằng bố mẹ sẽ quay về của nhân vật tôi. Ví dụ như chiều nào nhân vật tôi cũng ra ngõ ngóng bố mẹ, mỗi lần vậy, cô ấy lại lấy mảnh chai cứa lên thân cây một vạch. Qua đó thể hiện tình cảm cảm gia đình thiêng liêng và sâu sắc, đồng thời gợi nhớ cho độc giả về những khoảng thời gian hạnh phúc bên cha mẹ, gia đình.
Bên cạnh đó, tác phẩm trên không được kể theo trình tự thời gian mà là nhìn lại quá khứ thông qua lăng kính hồi ức. Các sự kiện ấy chợt như một dòng ký ức tuôn chảy, từng nỗi niềm trào ra như một dòng suối, mang theo những kí ức nằm sâu trong lòng, giải tỏa những nỗi nhớ, mong mỏi nhớ về quê hương, về gia đình cũng như mong mỏi chờ đợi bố mẹ quay về của nhân vật tôi. Khi nhìn về hiện tại, cây bạch đàn ngày xưa người con thứ vẫn thường hay dùng dao cứa lên, trải qua nhiều lần thay vỏ, những vết khắc đã dần mất đi, nhưng những kỉ niệm, những vết khắc tuổi thơ vẫn luôn hàn trong tâm trí, luôn là dấu ấn khó phai trong lòng người con.
Ngoài ra, yếu tố điểm nhìn còn góp phần tạo nên sự độc đáo trong cách kể chuyện của nhà văn. Điểm nhìn là vị trí, chỗ đứng nhất định để nhìn nhận, xem xét, đánh giá sự vật, hiện tượng. Điểm nhìn nghệ thuật còn có ý nghĩa quan trọng giúp độc giả khám phá nội dung, tư tưởng mà nhà văn gửi gắm một cách sâu sắc. Bằng việc sử dụng điểm nhìn bên trong, Huyền Trang đã thêu dệt nên nỗi mong nhớ, ngóng trông chờ đợi bố mẹ thông qua diễn biến tâm lý của nhân vật tôi. Các chi tiết bị bạn bè trong xóm trêu chọc là trẻ mồ côi, bị bố mẹ bỏ rơi càng làm nổi bật lên niềm mong mỏi bố mẹ quay về để có thể chứng minh rằng mình có cha, có mẹ, mình không phải là đứa trẻ bị bỏ rơi. May mắn thay, bên cạnh nhân vật tôi còn có người anh trai, anh luôn dỗ dành, an ủi, cõng em đến ga tàu chờ đón bố mẹ. Qua đó thể hiện tình cảm anh em thắm thiết trong nhà, người anh luôn ân cần, chăm sóc em gái và dỗ dành em gái. Điều đó còn là một bài học nhắc nhớ về anh chị em trong gia đình phải luôn biết yêu thương, đùm bọc và giúp đỡ lẫn nhau.
Bên cạnh điểm nhìn và ngôi kể, ta còn phải kể đến tình huống truyện đặc sắc mà tác giả Huyền Trang đã khắc họa nên. Mở đầu là hình ảnh nhân vật tôi khắc lên cây bạch đàn trong khi chờ đợi bố mẹ, đến cuối tác phẩm, những vết khắc ấy tuy không còn nhưng những kỉ niệm vẫn còn ở đấy. Dẫu thời gian có trôi qua bao lâu thì những kí ức ấy vẫn không phai mờ, điều đó giúp nhân vật tôi tìm về nguồn để biết yêu thương, gợi nhớ rằng mình đã được nằm trong vòng tay ấm áp của gia đình. Bằng việc sử dụng ngôn ngữ chân thực, bình dị à gần gũi, Huyền Trang đã mang đến những dòng văn nhẹ nhàng nhưng mà cuốn hút, để lại nhiều sự lắng đọng trong lòng độc giả.
Như vậy, bằng việc sử dụng ngôi kể thứ nhất và điểm nhìn bên trong cùng với tình huống truyện cuốn hút, “Ga tàu tuổi thơ” đã mang đến cho độc giả chủ đề truyện đầy tính nhân văn và sâu sắc: tình cảm gia đình. Tình cảm gia đình là một thứ thiêng liêng và sâu lắng, là cái nôi nuôi dưỡng tâm hồn mỗi người, là những kỉ niệm không bao giờ phai từ sâu tận đáy lòng từ già cho đến trẻ nhỏ. Gia đình mãi là hơi ấm, là nơi để ta quay về và còn là chỗ dựa tinh thần vững chắc mỗi khi chùn chân mỏi gối. Một lần nữa ta có thể khẳng định lại rằng, bằng việc sử dụng nghệ thuật kể chuyển độc đáo và sâu sắc, Huyền Trang đã khắc họa nên một bức tranh văn chương ấm áp về hơi ấm gia đình cùng với tình cảm anh chị em trong gia đình tuy nhẹ nhàng mà sâu lắng. Từ đó, khơi gợi lên những ký ức chìm sâu trong lòng của mỗi độc giả, dặn ta phải biết trân trọng những người thân bên cạnh mình cũng như nhớ về quê hương, về cội nguồn của bản thân chúng ta.
BÀI VIẾT LIÊN QUAN:
