Đề: Bàn về sự tác động của thơ đối với người đọc nhà thơ Lê Đạt chia sẻ: “Đọc một câu thơ hay, ta thường có cảm giác đứng trước một bến đò gió nổi, một khao khát sang sông, một thúc đẩy lên đường hướng đến những vùng trời đẹp hơn, nhân tính hơn”
Bằng hiểu biết và trải nghiệm trong chương trình Ngữ văn 8, em hãy làm sáng tỏ nhận định trên.
I. Giải thích
– Thơ: hình thức sáng tác văn học phản ánh cuộc sống, thể hiện những tâm trạng, những xúc cảm mạnh mẽ bằng ngôn ngữ hàm súc, giàu hình ảnh và nhất là có nhịp điệu. (Từ điển thuật ngữ văn học, Lê Bá Hán – Trần Đình Sử – Nguyễn Khắc Phi (đồng Chủ biên), NXB Giáo dục, 2006, tr.309).
– câu thơ hay: câu thơ độc đáo về nghệ thuật; chân thành, sâu sắc về nội dung.
– đứng trước một bến đò gió nổi, một khao khát sang sông, một thúc đẩy lên đường hướng đến những vùng trời đẹp hơn, nhân tính hơn…: hình ảnh ẩn dụ chỉ sự tác động của câu thơ hay đối với tâm hồn bạn đọc: xúc động mãnh liệt; được thanh lọc, cảm hóa; khơi dậy khát vọng hướng thượng và hướng thiện.
– Nhận định của nhà thơ Lê Đạt: thông qua quá trình tiếp nhận văn học, bạn đọc sẽ lĩnh hội được những giá trị cao đẹp của thơ ca.
II. Bàn luận – Chứng minh
– Khẳng định tính đúng đắn của nhận định: thơ ca chân chính chứa đựng những giá trị cao quý:
+ Thuộc thể loại trữ tình, thơ ca dễ dàng tạo được sự đồng điệu, đồng cảm nơi người đọc, từ đó, giúp con người nhận thức sâu sắc hiện thực cuộc sống và tự nhận thức chính bản thân mình.
+ Thơ ca nuôi dưỡng tâm hồn con người, giúp con người biết phân định thiện- ác, đúng – sai; thanh lọc những tạp niệm, ác ý; đánh thức những tình cảm tốt đẹp; nâng đỡ, thôi thúc con người vươn đến những điều cao cả, nhân văn. Từ những rung động, chiêm nghiệm khi tiếp nhận thơ ca, con người không ngừng tự giác nỗ lực hoàn thiện chính mình (tự giáo dục bản thân).
+ Với đặc trưng ngôn từ nghệ thuật chính xác, điêu luyện, đa nghĩa, hàm súc, giàu tính hình tượng, thơ ca giúp người đọc mài sắc các giác quan, biết thưởng thức các binh diện của cái đẹp trong cuộc sống.
– Chứng minh: Học sinh chọn lọc những tác phẩm thơ ca (có thể mở rộng sang các thể loại văn học khác) để phân tích làm rõ cái hay, cái đẹp của tác phẩm, đặc biệt là những biểu hiện của giá trị văn học mà bản thân lĩnh hội được trong quá trình trải nghiệm.
III. Mở rộng
– Thơ ca muốn lan tỏa những giá trị chân chính đến bạn đọc cần bắt rễ từ đời sống con người, được biểu hiện bằng hình thức độc đáo, cảm xúc chân thành.
– Nghệ sĩ cần dấn thân, trải nghiệm cuộc sống; có trái tim nhạy cảm; không ngừng tìm tòi các hình thức biểu hiện mới để khẳng định cái tài, cái tâm, cái tầm và dấu ấn cá nhân trên hành trình sáng tạo.
– Bạn đọc cần trân trọng quá trình lao động sáng tạo của | người nghệ sĩ; không ngừng trau dồi vốn sống và vốn tri thức về văn học nói chung, thơ ca nói riêng, lĩnh hội sâu sắc các giá trị văn học và đồng sáng tạo với người nghệ sĩ trong quá trình tiếp nhận văn học.